νέρχεται εἰς 108,000,000 τόννους, οἵτινες παριστῶσι 39,000,000, κυβικὰ μέτρα παραχθέντος κενοῦ χώρου». Καὶ παραιτέρω: «εἰκάζομεν ὅτι ἐχρειάσθησαν πλείονες τῶν 4330 ἀνδρῶν καὶ 3,000 πηροφόρων ἐργατῶν.»
Βεβαίως οὔτε ὁ χῶρος ἐπιτρέπει ἐνταῦθα παράθεσιν καὶ ἄλλων ἐνδεικτικωκάτων ὑπολογισμῶν, οὔτε ὁ σκοπός μου ἦτο τοιοῦτος. Ὁ ἐπισκέπτης τῶν ὑπογείων τούτων στοῶν καὶ εὐρυχώρων αἰθουσῶν μετὰ μακρὰν περιπλάνησιν ἐν αὐταῖς φιλοσοφεῖ ἀκουσίως ἀναλογιζόμενος οἷα καὶ διὰ τίνων ἐτελέσθησαν ὑπὸ τῶν ἀρχαίων, ὁποῖος ὁ βίος τῶν κάτω εἰς τὰ ἀνήλια ταῦτα φρέατα ἐργαζομένων. Ἀπὸ τῶν σκέψεων δὲ τούτων μεταπίπτει εἰς ἄλλας. Ὑπολογίζει ὁποίαν δύναμιν ἤθελεν ἀντλήσει ὁ ἑλληνισμὸς, ἐὰν ἀπὸ τῆς συστάσεως τοῦ βασιλείου τούτου ἀνεκαλύπτετο καὶ ἐχρησιμοποιεῖτο ὁ ὀρυκτολογικὸς οὗτος πλοῦτος, καὶ ἐὰν καθιεροῦτο ἡ ἐκ τῶν ὑπογείων τούτων πρόσοδος ἀποκλειστικῶς εἰς ναυπήγησιν καὶ συντήρησιν στόλου, ἢ ἀνάπτυξιν συγκοινωνίας, βιομηχανίας, κλπ, κλπ!
Ἐννοεῖται δὲ ὅτι ἐὰν πάρω τον κατήφορον τοιούτων σκέψεων καὶ ὑπολογισμῶν, δὲν εἰξεύρω ποῦ θὰ σταματήσω. Διὰ τοῦτο δίδω ἐνταῦθα πέρας εἰς τὴν σημείωσιν ταύτην, πεποιθὼς ὅτι ἔπεισα τὸν ἀναγνώστην, ὅτι κατώρθωσα νὰ μείνω μίαν ὥραν εἰς βάθος ἑκατὸν ἑξήκοντα μέτρων ὑπὸ τὴν γῆν, ὅτι ἠδυνάμην νὰ μείνω καὶ ὥρας καὶ ἡμέρας ὑπὸ τὴν γῆν, ἀλλ’ ὑπὸ στοὰς ἐννοεῖται δέκα μέτρων ὕψους καὶ 50 μέτρων πλάτους, ἐν ἀτμοσφαίρᾳ δροσερωτέρα τῆς ἀθηναϊκῆς καὶ κρατῶν λυχνίαν οὐχὶ διὰ ζήτησιν ἀνθρώπου, ὡς ὁ Διογένης, ἀλλὰ διὰ τὸ μὴ δύνασθαι βαδίζειν ἄνευ τοιαύτης.
Οὕτω λοιπὸν μετὰ ὡριαίαν διαμονὴν ἐν τοῖς ὑπογείοις ἐκείνοις ἐπανήλθομεν εἰς τὴν ὀπὴν τοῦ φρέατος δι’ ἧς κατήλθομεν, εἰσέβημεν εἰς τὴν αὐτὴν τετράγωνον θήκην καὶ ἀνήλθομεν ἐπανευρόντες ἐπὶ τῆς ἐπιφανείας τῆς γῆς τοὺς συντρόφους μας ἀνυπομονοῦντας καὶ ἀμφιβάλλοντας ἐνδομύχως μέχρι τῆς στιγμῆς ἐκείνης, ἐὰν σῶοι καὶ ἀβλαβεῖς ἐμέλλομεν νὰ φανῶμεν εἰς τὴν ἐπιφάνειαν τῆς γῆς.
- Ἐν Ἀθήναις, κατ’ Ἰούνιον τοῦ 1886.
Τιμ. Αμπελασ.
_-_064.jpg&oldid=110216){kind=link}