| Τόμος ΚΣΤ΄. | Συνδρομὴ ἐτησία: Ἐν Ἑλλάδι φρ. 18, ἐν τῇ ἀλλοδαπῇ φρ. 80. — Αἱ συνδρομαὶ ἄρχονται ἀπὸ 1 Ἰανουαρ. ἐκάστ. ἔτους καὶ εἶναι ἐτήσιαι. — Γραφεῖον Διευθ. Ὁδὸς Σταδίου 82. |
7 Αὐγούστου 1888 |
Τὸ θέατρον ἦτο πλῆρες θεατῶν μέχρις ἀποπνιγμοῦ· πάντα τὰ μακρὰ θρανία καὶ ὁ μέχρι τοῦ τοίχου τοῦ περιβόλου κενὸς χῶρος ἐπληροῦντο παρὰ τοῦ συμμιγοῦς ἀκροατηρίου τοῦ ἀποτελουμένου ἐκ πολυαρίθμων οἰκογενειῶν ἀστῶν, ἐξ ὑπαλλήλων, ἐξ ἀξιωματικῶν, ἐκ μειράκων μαθητῶν, ἐκ παρεπιδημούντων ἐπαρχιωτῶν, ἐκ τοῦ κοινοῦ τέλους, ὅπερ κατὰ προτίμησιν συρρέει εἰς τὰς παραστάσεις τοῦ ἑλληνικοῦ θεάτρου. Ὅλον δὲ τὸ πλῆθος τοῦτο, μὲ εὐχαρίστησιν ἁπλοϊκῶς ἐζωγραφισμένην ἐπὶ τῆς μορφῆς του, παρηκολούθει τὴν ἀνέλιξιν τῆς παραστάσεως—τῆς διδασκαλίας, ὅπως λέγουν τώρα ἐπὶ τὸ ἀρχαιοπρεπέστερον—τῆς Βαβυλωνίας, ἐχειροκρότει ἐκθύμως καὶ ἀνεκάγχαζε θορυβωδῶς φαιδρυνόμενον ἐκ τῶν ἀφελῶν καὶ διὰ λαρυγγώδους ἀσιατικῆς προφορᾶς ἐκφερομένων παρατηρήσεων του Ἀνατολίτου καὶ ἐκ τῶν ὀργίλων ἀναφωνήσεων του ἰταλοφώνου Ἑπτανησίου, ὃν ὑπεκρίνετο μετ’ ἀνεπιλήπτου τέχνης εἰς τῶν ἀναντιρρήτως δοκίμων ἠθοποιῶν μας, ὁ κ. Σπυρίδων Ταβουλάρης.
Ἐν τῷ μέσῳ δὲ τῆς ἱλαρότητος καὶ του θορύβου ἐγὼ ἀναμιμνησκόμενος τῆς ἀληθείας τοῦ παλαιοῦ λατινικοῦ ρητοῦ habent sua fata libelli, διελογιζόμην τὴν παράδοξον τύχην τοῦ ἔργου ἐκείνου. Εἰς τὸ πνιγηρὸν καὶ σκολιὸν στάδιον τῆς πενιχρᾶς ἡμῶν φιλολογίας, ἔνθα ὑπὸ κλίμα ἄστοργον καχεκτοῦσι καὶ φθίνουσι τὰ ἔργα τῆς διανοίας, σπανίως βιβλίον ἔτυχε τόσης εὐνοίας καὶ προκοπῆς καὶ ἠξιώθη νὰ διανύσῃ τόσον μακρὸν στάδιον εὐημερίας. Ἀφότου τὸ πρῶτον ἐδημοσιεύθη, πρὸ ἡμίσεος καὶ πλέον αἰῶνος, ἔσχε τὴν τιμὴν ἀδιακόπου σειρᾶς ἀναριθμήτων ἐκδόσεων. Μεταξὺ τοῦ πενιχροῦ ἐμπορεύματος, ὅπερ ἐκθέτει εἰς πώλησιν ὁ πλάνης βιβλιοπώλης ἐπὶ του πεζοδρομίου τῆς ὁδοῦ Σταδίου ἢ τῆς ὁδοῦ Αἰόλου, ὑπὸ τὴν στοὰν τοῦ Ταχυδρομείου ἢ εἰς τὸν πρόναον τῆς Ἁγίας Εἰρήνης, ἡ Βαβυλωνία διαπρέπει ἐν προσφάτῳ ἀτημελεῖ ἀλλ’ εὐώνῳ ἐκδόσει. Τὴν βλέπει τις εἰς τὰς χεῖρας στρατιώτου, ἀναπαυομένου ἐν τῷ στρατῶνι μετὰ τὸν κάματον τῶν γυμνασίων, εἰς Τὰς χεῖρας μαθητευομένου τεχνίτου, φυλάσσοντος ἐν ἡμέρᾳ σχολῆς Τὸ ἐργαστήριόν του· τὴν συναντᾷ καὶ εἰς τὰ πνιγηρὰ καταγώγια τῶν φυλακῶν τέρπουσαν τὸν μόλις καὶ μετὰ κόπου ἀναγινώσκοντα κατάδικον κατὰ τὰς μακρὰς ὥρας τῆς ἀνίας του. Τὰ πρόσωπά της ἐγένοντο σὺν τῷ χρόνῳ τύποι ἀνεγνωρισμένοι, πολλαὶ δὲ φράσεις αὐτῆς κατέστησαν ρητὰ πασίγνωστα ἢ εἰσήχθησαν ὡς παροιμίαι εἰς τὴν κοινὴν ὁμιλίαν.
Καὶ περίεργον! ἐνῷ τὸ βιβλίον τοιαύτην ἔσχεν ἐξαιρετικὴν διάδοσιν καὶ εὔνοιαν ἀεὶ προϊοῦσαν, ὁ συγγραφεὺς αὐτοῦ παρέμεινε περίπου ἄγνωστος. Ὠνομάζετο Δημήτριος Κ. Βυζάντιος, ἀλλ’ ὡς μ’ ἐπληροφόρησε φίλος μου, συλλέξας ἄλλοτε φιλοπόνως πολλὰς λίαν χρησίμους βιβλιογραφικὰς πληροφορίας, τὸ «Βυζάντιος», τὸ ὁποῖον κατίσχυσε καὶ ἔμεινεν ὡς κύριον αὐτοῦ ἐπώνυμον, ἦτο ἐπίθετον ἐπιπρόσθετον δηλωτικὸν τῆς ἑαυτοῦ καταγωγῆς, διότι ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐγεννήθη καὶ ἐκεῖθεν κατῆλθεν εἰς τὴν Ἑλλάδα. Καθ’ ἑτέρας πληροφορίας τινῶν γνωρισάντων αὐτὸν ἐκ του σύνεγγυς, ἦτο ἀνὴρ εὔχαρις τοὺς τρόπους καὶ στωμύλος, ἔφερε φουστανέλλαν καὶ ὡς κύριον ἔργον εἶχε τὴν ζωγραφικὴν ἱερῶν εἰκόνων. Διέμεινεν ἐπὶ χρόνον πολὺν εἰς Πάτρας, πᾶσαι δὲ αἱ εἰκόνες, ἃς ἰδίᾳ χειρὶ ἔγραψεν ἐν τῷ αὐτόθι ναῷ του ἁγίου Ἀνδρέου μαρτυροῦσα ἱκανότητα οὐχὶ κοινὴν περὶ τὴν βυζαντινὴν ἁγιογραφίαν. Ἦτο ἀρκετὰ ἐγγράμματος καὶ πεπροικισμένος διά τινος εὐφυΐας καὶ παρατηρητικότητος, ὡς ἐμφαίνεται ἐκ τοῦ ἔργου του· παρεκτὸς δὲ τῆς Βαβυλωνίας, ἢ τῆς κατὰ τόπους διαφθορᾶς τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης— διότι οὕτως ἔχει ἀκεραίως ὁ τίτλος τῆς κωμῳδίας του — συνέγραψε καὶ ἕτερον ἔργον ὑπὸ τὴν ἐπιγραφὴν Γυναικοκρατία. κωμῳδίαν εἰς 5 πράξεις ἐκδοθεῖσαν ἐν Ἀθήναις τὸ 1841 «πρὸς χρῆσιν καὶ διασκέδασιν τῶν Ἑλλήνων! » Πλείονας πληροφορίας περὶ τοῦ συγγραφέως καὶ τῆς πρώτης ἐκ τοῦ ἔργου του ἐντυπώσεως παρὰ τῷ κοινῷ δὲν ἠδυνήθην ν’ ἀνεύρω, εἰ καὶ ἐκ περιεργίας ἐπισταμένως ἠρεύνησα εἰς τὰς ἐκδιδομένας ἐν ἔτει 1836 ἐφημερίδας, ὅτε ἡ Βαβυλωνία ἐξεδόθη τὸ πρῶτον,
