Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/70

Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
54
ΣΤΟΙΧ. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

τὴν ἐπιφάνειαν τῆς θαλάσσης· τὰ Ἀλταϊκὰ ὄρη μεταξὺ τῆς Ἀσιατικῆς Ῥωσσίας καὶ τῆς Σινικῆς.

146. Εἰς τὴν Ἀφρικὴν ὁ Ἄτλας ἐκτεινόμενος κατὰ μῆκος τῶν παραλίων τῆς Μεσογείου θαλάσσης· τὰ ὄρη τῆς Σελήνης Μ. Δ: τῆς Ἀβυσσινίας· τὰ Λύπατα, εἰς τὴν Καφρερίαν, καὶ τὰ ὄρη τῆς Βορείου Γουϊνέας λεγόμενα Κόγγια.

147. Εἰς τὴν Ἀμερικὴν τὴν Ἀρκτῴαν· τὰ Ἀπαλάχια, καὶ Ἀλεγγάνια εἰς τὰς Συσπόνδους Πολιτείας· τὰ λιθώδη ὄρη ἢ τὰ Δυτικὰ, κατὰ τὸ μῆκος τοῦ Μεγάλου Ὠκεανοῦ ἀπὸ Β. πρὸς Μ. ἐκτεινόμενα—Εἰς τὴν Μεσημβρινὴν Ἀμερικήν· τὸ Ματτόγροσον, εἰς τὴν Βρασιλίαν· αἱ Κορδιλιέραι εἰς τὰς Ἄνδας κατὰ μῆκος τοῦ Μεγάλου Ὠκεανοῦ· ἡ ὑψηλοτάτη κορυφή αὐτῶν εἶναι ἡ λεγομένη τὸ Νευάδον τοῦ Σοράτα (529) ἔχουσα ὕψος, 7,696 μ. ἡ δὲ τοῦ Κιμβοράσου, λογιζομένη πρότερον ὡς ἡ ὑψηλοτάτη, δὲν ἔχει πλέον τῶν 6,500 μ. ἢ 20,000 πόδ. ὕψος.

* Εἰς ὅλας τὰς ἄνω ἐκτεθείσας σειράς τῶν ὀρέων τῶν εἰς τὰς διαφόρους ἠπείρους τοῦ Π: καὶ Ν: Κόσμου παρατηρεῖται μία σειρὰ ὡς πρωτίστη καὶ πρωτογενὴς, εἰς τὴν ὁποίαν συνδέονται αἱ λοιπαί. Τοιαύτη σειραὶ πρωτίστη ἐκλαμβάνεται μία, ἥτις ἀρχομένη ἀπὸ τὸν Βερίγγιον πορθμὸν ὡς ἀπὸ κέντρου διΐσταται διευθυνομένη πρὸς τὸ νότιον ἡμισφαίριον κατὰ δύο διευθύνσεις· διερχομένη ἀφ’ ἑνὸς μὲν μέρους ὅλην τὴν Ἀμερικὴν κατὰ μῆκος, φθάνει εἰς τὸ Ὄρνον ἀκρωτήριον, τὸ ὁποῖον διαιρεῖ τοὺς δύο ὠκεανοὺς, τὸν Ἀτλαντικὸν καὶ τὸν Εἰρηνικόν· ἀφ’ ἑτέρου δι’ ὅλην τὴν Ἀσίαν καὶ τὴν Ἀφρικὴν καταντᾷ εἰς τὸ Εὔελπι ἀκρωτήριον, τὸ χωρίζον ὁμοίως δύο ὠκεανοὺς, τὸν Ἀτλαντικὸν ἀπὸ τὸν Ἰνδικόν. Τοιουτοτρόπως ὁρίζει τὴν Οἰκουμένην εἰς δύο τμήματα ἡ γραμμὴ αὕτη τῶν ὀρέων, εἰς τὴν ὁποίαν συνέρχονται αἱ διάφοροι σειραὶ τῶν ὀρέων ἑκάστης τῶν Ἠπείρων, περὶ τὸ μέσον τῶν ὁποίων καταντῶσιν ὑψηλόταται, οἷαι αἱ Ἄλπεις εἰς τὴν Εὐρώπην, ὁ Ἴμαος καὶ τὰ τῆς Θιβετίας ὄρη εἰς τὴν Ἀσία. Ἐκ τούτων δὲ πάλιν, θεωρουμένων ὡς κέντρον εἰς ἑκάστην Ἤπειρον, ἐξέρχονται αἱ διάφοροι σειραὶ τῶν ὀρέων αὐτῆς, αἵτινες φερόμεναι κατὰ διαφόρους, διευθύνσεις συνιστῶσι τὰ κατὰ τόπους ὄρη διαφόρου ὕψους καὶ μεγέθους, τὰ ὀροπέδια, τὰς λεκάνας, τὰς κοιλάδας καὶ τὰς πεδιάδας διαφόρου ἐκτάσεως, δι’ ὧν προσδιορίζεται ὁ σχηματισμὸς τῆς ἐπιφανείας τῆς οἰκησίμου Γῆς, ποικίλλεται τὸ κλίμα τῶν πεδιάδων ὡς πρὸς τὴν θερμότητα ἢ τὸ ψύχος, τὴν εὐκρασίαν, τὴν ὑγρασίαν, ἢ τὴν ξηρασίαν καὶ διαφάνειαν τοῦ ἀέρος, τὴν συχνότητα καὶ τὴν σφοδρότητα, ἢ τὴν μετριότητα τῶν ἀνέμων κτλ. τὰ ὁποῖα ἐπηρεάζουσι καὶ τὸν φυσικὸν καὶ τὸν πολιτικὸν βίον τῶν κατοίκων, καθώς καὶ τῶν φυσικῶν καὶ διανοητικῶν αὐτῶν δυνάμεων τὴν ἀνάπτυξιν. Αὗται δὲ αἱ ἐκ τῶν ὀρέων φυσικαὶ διαιρέσεις χρησιμεύουσιν ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ καὶ εἰς τὰ φυσικὰ ὁροθέσια τῶν ἐπικρατειῶν, δαἱ αὐτῶν τῶν ἐθνῶν προσέτι ([1]).

148. Ἡφαιστεια Μεταξὺ τῶν ὀρέων εἶναι καί τινα πυρίπνοα, ἐξερνῶντα δηλ. φλόγας κατὰ καιροὺς, καὶ καπνὸν ἀδιακόπως. Ὅταν συμβαίνωσιν αἱ ἐκρήξεις τοῦ πυρὸς, ἀποπτύουσιν ὄχι μόνον αὐτὸ τὸ πῦρ, ἀλλὰ καὶ στάκτας, πέτρας κεκαυμέ-


  1. Ἴδε mœrs et usages et Costumes de lous les peuples du Monde par. Aug. Wauten 1843 T. I. a P introduction. ὁ Μ.