Ποτέ μην υποχωρήτε, ποτέ, ποτέ, ποτέ
| Ποτέ μην υποχωρήτε, ποτέ, ποτέ, ποτέ Συγγραφέας: |
| Το κατωτέρω κείμενο αποτελεί ομιλία του πρωθυπουργού της Μ. Βρεταννίας στο Harrow School το 1941, κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου. |
«Σχεδόν ένας χρόνος έχει περάσει από τότε που ήρθα εδώ μετά από την ευγενική πρόσκληση του Διευθυντή σας με σκοπό να ευχαριστήσω τον εαυτό μου και να ευχαριστήσω τις καρδιές λίγων από τους φίλους μου τραγουδώντας μερικά από τα δικά μας τραγούδια. Οι δέκα μήνες που έχουν περάσει έχουν δείξει πολλά απαίσια καταστροφικά γεγονότα στον κόσμο - σκαμπανεβάσματα, ατυχίες - αλλά μπορεί κανείς να καθίσει εδώ αυτό το απόγευμα, αυτό το απόγευμα του Οκτωβρίου, χωρίς να αισθάνεται βαθιά ευγνώμων για ό,τι έχει συμβεί στον καιρό που πέρασε και για την πολύ μεγάλη πρόοδο στην κατάσταση της χώρας μας και του σπιτιού μας; Γιατί, όταν ήμουν εδώ την τελευταία φορά ήμασταν αρκετά μόνοι, απελπιστικά μόνοι, και ήμασταν έτσι για πέντε ή έξι μήνες, Ήμασταν φτωχά οπλισμένοι. Δεν είμαστε τόσο φτωχά οπλισμένοι σήμεραˑ αλλά τότε ήμασταν πολύ φτωχά οπλισμένοι. Είχαμε την ανυπολόγιστη απειλή του εχθρού και οι αεροπορικές τους επιθέσεις ακόμα μας σφυροκοπούν, κι εσείς από μόνοι σας είχατε εμπειρία αυτής της επίθεσηςˑ και νομίζω πως αρχίζετε να ανυπομονείτε γιατί έχει περάσει πολύς καιρός δίχως κάτι συγκεκριμένο να βελτιώνεται!
Αλλά πρέπει να μάθουμε να είμαστε εξίσου καλοί σε ό,τι είναι σύντομο κι απότομο και σε ό,τι είναι διαρκές και σκληρό. Λέγεται γενικά ότι οι Βρεταννοί είναι συχνά καλύτεροι στο τελευταίο. Δεν περιμένουν να μετακινηθούν από κρίση σε κρίσηˑ δεν περιμένουν πάντα ότι κάθε μέρα θα φέρει μερικές ευγενείς αλλαγές του πολέμουˑ αλλά όταν πολύ αργά βάλουν στο μυαλό τους ότι τα πράγματα πρέπει να γίνουν και η δουλειά να προχωρήσει και να τελειώσει, έπειτα, ακόμα κι αν αυτό παίρνει μήνες - αν παίρνει χρόνια - το κάνουν.
Ένα άλλο μάθημα που νομίζω μπορούμε να πάρουμε, απλά γυρνώντας τη σκέψη μας πίσω στη συνάντησή μας εδώ πριν από δέκα μήνες και τώρα, είναι ότι τα φαινόμενα είναι συχνά πολύ παραπλανητικά, και καθώς έλεγε πολύ καλά ο Κίπλινγκ, πρέπει «...να συναντηθούμε με το Θρίαμβο και την Καταστροφή. Και να συμπεριφερθούμε σε αυτούς τους δύο απατεώνες ακριβώς το ίδιο.»
Δεν μπορείτε να πείτε από τα φαινόμενα πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Μερικές φορές η φαντασία κάνει τα πράγματα πολύ χειρότερα απ᾿ότι είναιˑ ακόμα και χωρίς φαντασία δεν μπορούν να γίνουν πολλά. Αυτοί οι άνθρωποι που είναι εφευρετικοί βλέπουν πολύ περισσότερους κινδύνους από αυτούς που πιθανώς υπάρχουνˑ σίγουρα πολύ περισσότερους από αυτούς που θα συμβούνˑ αλλά μετά πρέπει επίσης να προσεύχονται να τους δοθεί αυτή η επιπλέον ενθάρρυνση για να κουβαλήσουν αυτήν την εκτεταμένη φαντασία. Αλλά για τον καθένα, σίγουρα, ό,τι έχουμε περάσει αυτήν την περίοδο - απευθύνομαι στη Σχολή - σίγουρα από αυτήν την περίοδο των δέκα μηνών αυτό είναι το μάθημα: ποτέ μην υποχωρείτε, ποτέ, ποτέ, ποτέ, ποτέ σε τίποτα, μεγάλο ή μικρό, σημαντικό ή ασήμαντο - ποτέ μην υποχωρείτε με εξαίρεση τις πεποιθήσεις της τιμής και της καλής αίσθησης. Ποτέ μην ενδίδετε στην πίεσηˑ ποτέ μην ενδίδετε στην φαινομενικά συντριπτικά δύναμη του εχθρού. Ήμασταν ολομόναχοι ένα χρόνο πριν, και σε πολλές χώρες φαινόταν ότι ο λογαριασμός μας ήταν κλειστός, ήμασταν τελειωμένοι. Όλη μας η παράδοση, τα τραγούδια μας, η Σχολικής μας ιστορία, αυτό το κομμάτι της ιστορίας αυτής της χώρας, ήταν παρελθόν και τελειωμένη και υπό εκκαθάριση.
Πολύ διαφορετική είναι η κατάσταση σήμερα. Η Βρετανία, τ᾿άλλα έθνη νόμιζαν, είχε σχεδιάσει ένα σφουγγάρι γύρω από την επιφάνειά της. Αλλά εν αντιθέσει η χώρα μας βρέθηκε στο κενό. Δεν υπήρχε δειλία και σκέψη να υποχωρήσουμεˑ και απ᾿ό,τι φάνηκε σχεδόν θαύμα σ᾿αυτούς έξω από αυτά τα νησιά, αν και εμείς οι ίδιοι ποτέ δεν αμφιβάλλαμε, βρίσκουμε τώρα τους εαυτούς μας σε μία κατάσταση που λέω ότι πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι έχουμε μόνο να επιμείνουμε για να κερδίσουμε.
Τραγουδήσατε εδώ έναν στίχο ενός Σχολικού Τραγουδιού: τραγουδήσατε αυτόν τον επιπλέον στίχο προς τιμή μου, από τον οποίο ευχαριστήθηκα ιδιαιτέρως και τον οποίο επαναλάβατε σήμερα. Αλλά υπάρχει μία λέξη σ᾿αυτό που θέλω να αλλάξω - ήθελα να το κάνω πέρυσι, αλλά δεν τολμούσα. Είναι η γραμμή᾿«δε δοξάζουμε λιγότερο στις σκοτεινές ημέρες.»
Έχω πάρει την άδεια του Διευθυντή να αλλάξω το σκοτεινές σε ασυμβίβαστες. «Δε δοξάζουμε λιγότερο στις ασυμβίβαστες ημέρες.»
Μη μας αφήνετε να μιλούμε για σκοτεινές ημέρες: αφήστε μας να μιλούμε για ασυμβίβαστες ημέρες. Αυτές δεν είναι σκοτεινές ημέρες. Αυτές είναι μεγάλες ημέρες - οι μεγαλύτερες ημέρες που έζησε ποτέ η πατρίδα μας. Και πρέπει όλοι να ευχαριστούμε το Θεό μου έχουμε τη δυνατότητα, ο καθένας σύμφωνα με τις δυνατότητές του, να παίξουμε κάποιο ρόλο στο να κάνουμε αυτές τις ημέρες αξέχαστες στην ιστορία της φυλής μας.»