Ο πρώτος ύπνος
| Ὁ πρῶτος ὕπνος (Μίμησις) Συγγραφέας: |
Α'
Εἰς ἐποχὴν καθ' ἣν ἡ γῆ ἀκόμα ἦτο νέα,
ἡ ἀνθρωπότης ἅπασα ἠγνόει τὸν Μορφέα.
Τίς εἶν' ὁ ὕπνος ἄνθρωπος δὲν ἤξευρεν ἀκόμα
κ' ἔκλειε μόνον θάνατος τὸ ἀπαυδῆσαν ὄμμα.
Ὁ θάνατος πρωτότοκος τοῦ ἀδελφοῦ του εἶναι
καὶ διὰ τοῦτο μνήματος ὑπῆρχον μόνο κλῖναι...
Εἰς τὴν αὐτὴν ἐπέστρεφεν ὁ Φοῖβος ὁδὸν πάλιν,
χωρὶς εἶς τοῦ ὠκεανοῦ τὰ ὕδατα νὰ κλίνῃ·
κ εὕρισκον πάντες τὴν ζωὴν ἀνηλεῶς μεγάλην·
οὐδεὶς ἐφαίνετο ἀστήρ, δὲν ἔλαμπε Σελήνη,
δὲν ἦτο τότε λυκαυγές, ἡμέρα, νύξ, πρωΐα,
ἀλλὰ ἡμέρα πάντοτε, ἡμέρα αἰωνία.
Καὶ ὅταν γέλως καὰι χαρὰ καὶ θλῖψις ἐξηντλεῖτο,
ὁπόταν ὅλοι ἄφηναν πᾶν ἔργον κουρασμένοι,
περίλυποι ἐβλέποντο... Ὁ βίος πλῆξις ἦτο
κ' ἠγνόουν τί νὰ πράξωσιν, ἀνίας πληρωμένοι.
Β'
Ὅλοι ἐνύσταζον, ἀλλὰ κανεὶς δὲν ἐκοιμᾶτο·
καὶ μ' ἐρωμένην τις λαλῶν πολλάκις ἐχασμᾶτο.
Χωρὶς ποτὲ νὰ προχωρῇ μονότονος ἑσπέρα,
μεγάλη, ἀτελεύτητος, ἀκίνητος ἡμέρα
κ' ηὕχοντο πάντες μνήματος νὰ τοὺς καλύψῃ χῶμα·
ἔβλεπον παῦσιν εἰς αὐτό, ἀνακωχὴν ἡδεῖαν·
ὁ ἥλιος ἐκούραζε τὸ ἀνοικτόν των ὄμμα
κ' ὑπέφερον ὡς οἱ τύφλοι· - ὁ ζῶν εἰς τὴν σκοτίαν,
ἂν ὀνομάζεται τυφλός, σκότους τυφλὸς καλεῖται
καὶ ὅστις βλέπει μόνον φῶς καὶ τῆς νυκτὸς στερεῖται...
Ἔπασχον πάντες εἶδός τι μικρᾶς ἀθανασίας·
τότε ἐγεννήθ' ἡ Ἐριννὺς ἡ τῆς αὐτοκτονίας.
Τὴν ὕπαρξιν διέφευγον πολλοὶ αὐτοκτονοῦντες
κ' οἱ πολυεύσπλαχνοι θεοὶ ὑπὲρ αὐτῶν ἀλγοῦντες,
μάτην ἐζήτουν ἴασιν κατὰ τοιαύτης μοίρας
καὶ μὴ εὑρίσκοντες αὐτήν, ἐσταύρονον τὰς χεῖρας.
Γ'
Εἴς τινα τότε στενωπὸν τῆς γῆς, εἰσερχομένην
βαθέως είς τὴν θάλασσαν, τὸ κῦμα γεφυροῦσαν,
κατάλευκον διέκρινες καλύβην ὑψωμένην,
ὡς νεαρὰν ἀμυγδαλῆν τοῦ ἔαρος ἀνθοῦσαν.
Ἐκεῖ μὲ δύο ὀρφανά, ἄρρεν καὶ θῆλυ, νέα
γυνή τις ἔζη θελκτική· τὸ ἄρρεν ἐκαλεῖτο
Θεόπομπος καὶ ἡ μικρὰ θυγάτηρ της Νικαία·
δὲν ἐκοιμᾶτο καὶ αὐτή, πλὴν δυστυχὴς δὲν ἦτο·
διότι μήτηρ δύναται ν' ἀντιπαλαίσῃ μόνον,
ἀκόμη κ' εἰς ἀθάνατον ἀνίαν καὶ εἰς πόνον!
Πόθος ἀγάπης υἱϊκῆς, θερμὴ φιλοστοργία,
τόσαι ἀθῶαι παιδιαὶ κ' ἰδίως ἐργασία,
ὑπῆρξαν τεῖχος δι' αὐτούς... κ' ἐκ τῆς μακρᾶς ἡμέρας
ἐξώριζον τῆς θλίψεως τὸ νυσταλέον τέρας.
Δ'
Εἶχον εἰς τὴν καλύβην των βωμὸν ἀνυψωμένον,
ὃν τὰ παιδία ἔστεφον μὲ ἄνθη πλήρη μύρων·
κῆπον μικρὸν πλὴν εὔσκιον, ἐκ ρόδων πληρωμένον,
καὶ διαυγὲς ρυάκιον ἐντὸς αὐτοῦ μυρμῦρον...
Ἐκεῖ συνήθως ἔμενον ὑπὸ σκιὰν πλουσίαν
κ' ἤκουον συγχεόμενον εἰς μίαν μελῳδίαν
τ' ᾆσμα τῆς αὔρας, τῶν πτηνῶν, τοῦ ρύακος, τῶν φύλλων·
καί νήθουσα, μὲ ὀφθαλμὸν ἡ νέα μήτηρ φίλον
τὰ ὀρφανά της ἔβλεπε καθήμενα σιμά της·
ἐκέντα πέπλον παρ' αὐτῇ συνήθως ἡ μικρά της,
διὰ μικρὸν τι ἄγαλμα τῆς Ἀθηνᾶς ἠρέμα,
κ' ἐσύνθετ' ὁ Θεόπομπος ὑπὲρ τοῦ Φοίβου στέμμα.
Ἦτον ἁγία, καθαρὰ κ' εὐγνώμων ἡ χαρά των
κ' εἰς τῆς ψυχῆς των ἔθαλλεν ἡ ἀρετή τὰ βάθη·
ὤ, πόσους ὕμνους ἔψαλλον ὑπὲρ τῶν ἀθανάτων
καὶ πόσους μύθους θελκτικοὺς τὰ τέκνα εἶχον μάθει!
Ε'
Τοιαύτην ἔχαιρον ζωήν· ἀλλ' εἴς τινα πρωΐαν,
εἶδον ἐξαίφνης τρέμοντες, λυσσώδη τρικυμίαν·
σύννεφα μαῦρα τ' οὐρανοῦ ἐκάλυπτον τὸ δῶμα·
ἔτρεμ' ἡ γῆ καὶ ἤνοιγε λάκκους βαθεῖς τὸ χῶμα·
τῆς τρικυμίας ηὔξανε πᾶσαν στιγμὴν ὁ δαίμων·
ἐμαίνετο ἡ θάλασσα κ' ἡ λύσσα τῶν ἀνέμων.
Ἐθάρρεις ὅτι ἔμελλεν ὴ στενωπὸς ἐκείνη
ν' ἀποκοπῇ ἐκ τῆς ξηρᾶς καὶ νῆσος ν' ἀπομείνῃ.
Καὶ τὰ παιδία ἔκλαιον ὠχρά, πεφοβισμένα,
πλὴν δάκρυον ἡ μήτηρ των δὲν ἔχυσε κἀνένα·
ἤξευρε πόσον οὶ θεοὶ εἶν' εὔσπλαγχνοι· ἀλλ' ὅμως
κατέλαβ' ἔτι καὶ αὐτὴν τῶν τέκνων της ὁ τρόμος,
ὅτε εἰς βίαιον σεισμόν, αἰφνίδιον καὶ νέον,
ἐκόπ' ἡ γλῶσσα τῆς ξηρᾶς ἐκείνη τελευταῖον.
Κ' ἔμειναν ἐκ τῆς στερεᾶς τῆς ἃλλης χωρισμένοι
οἱ τρεῖς των· μήτηρ δύστηνος καὶ τ' ἀσθενῆ παιδία·
νῆσος κατέστ' ἡ στενωπὸς ὑδάτων κυκλουμένη·
καὶ τότε ἦσαν ἄγνωστα, δὲν ἦσαν ἔτι πλοῖα...
Νὰ φύγουν! Πῶς νὰ φύγωσι καὶ πῶς νὰ λυτρωθῶσι;
Τὸ ὕδωρ τοὺς ἐδέσμευε παντοῦ· πλὴν διεσώθη
ὁ κῆπος κ' ἡ καλύβη των· πρὸς τ' ουρανοῦ τὸ δῶμα
τὸν ὀφθαλμὸν ἀνύψωσαν· καὶ κλίνοντες τὸ γόνυ,
τὸν Δία ηὐχαρίστησαν μὲ δακρυσμένον ὄμμα
κ' ἔζησαν πάλι ἤρεμοι, εὐδαίμονες καὶ μόνοι.
Πλὴν δὲν παρῆλθεν ἔκτοτε πολὺς καιρὸς καὶ τ' ὄμμα
ἔκλεισ' ἡ μήτηρ, ὀρφανὰ τὰ τέκνα της λιποῦσα·
καὶ ἡ Νικαία ἔπεσεν εἰς τὸ ψυχρὸν της σῶμα,
τὴν ἄφωνον μητέρα της κατ' ὄνομα καλοῦσα·
Τὴν ἔκραζε, τὴν ἔκραζεν εἰς μάτην· τὴν ἐφίλει
τὰς παρειάς, τὰς χεῖράς της, τὸ μέτωπον, τὰ χείλη
κ' εἰς ἕνα φίλημα σπασμοῦ κατέπεσε σιμά της·
ὠχρίασεν, ἐρρόδισεν ἡ νέα παρειά της,
πανύστατον ἐστέναξε μίαν φορὰν ἀκόμα,
καὶ τὴν ψυχήν της ἄφησεν εἰς τῆς μητρὸς τὸ στόμα.
Καὶ μόνος ὁ Θεόπομπος ἀπέμεινε πλησίον
νεκρᾶς μητρὸς καὶ ἀδελφῆς, τὸ δύσμοιρον παιδίον!
Ἀπὸ τὰ χείλη τῆς μιᾶς ἐπέτα εἰς τῆς ἄλλης·
μάτην τὰς ἔθλιβεν ἐντὸς τῆς παιδικῆς ἀγκάλης
καὶ μ' ἐπικλήσεις τρυφεράς, μὲ τρέμουσαν καρδίαν,
ἀπὸ τὸ κλείσαν στόμα των ἐζήτει λέξιν μίαν...
Αἴφνης ἠγέρθη· ἔπαυσε τὰ δάκρυά του πλέον
καὶ πρὸς τὸν κῆπον ἔδραμε μὲ βῆμα πτερωμένον·
ἔδρεψε τ' ἀνθηρότερα ἡ χεὶρ του τῶν ἀνθέων
καὶ τῆς καλύβης τὸν βωμὸν ἐκόσμησεν ἀσθμαίνων...
Τὰς χεῖρας τὰς μικρὰς αὐτοῦ ὑψόνων κάτω νεύει
καὶ τοὺς εὐσπλαγχνικοὺς θεοὺς στενάζων ἱκετεύει.
Ἐπαρεκάλει ἔνδακρυς ζωὴν νὰ δώσουν νέαν,
εἰς τὴν καλὴν μητέρα του καὶ τὴν μικρὴν Νικαίαν!
Ἀλλὰ ἐνῷ ἱκέτευε μ' ἐλπίδα καὶ μὲ τρόμον,
ἐμπρός του εἶδε θελκτικὸν ἐξαίφνης νεανίαν·
φαρέτρα εἰς τὸν δεξιὸν αὐτοῦ ἀντήχει ὦμον
καὶ λύραν φερε χρυσῆν· εἶχε τὴν ὄψιν θείαν...
«Παιδίον!» εἶπε μειδιῶν καὶ μ' ἥμερον τὸ βλέμμα
καὶ τοῦ μικροῦ τὴν παρειὰν ἐθώπευσεν ἠρέμα·
«Εἶμ' ὁ Ἀπόλλων, χάριν σοῦ ἦλθον ἐδῶ· τί θέλεις;»
Ἔλαβε τρέμον τοῦ θεοῦ τὴν χεῖρα τὸ παιδίον
καὶ τὸ μετέφερε γοργόν, ταχύτερα θυέλλης,
εἰς τοὺς νεκροὺς πλησίον·
καὶ ὄμματα δακρύβρεκτα ὑψόνον καὶ ὡραῖα,
ἱκέτευε νὰ ἐγερθοῦν ἡ μήτηρ κ' ἡ Νικαία.
Στ'
Τὰ θεῖα στήθη στεναγμὸν ἀφῆκαν· φεῦ, κ' ἐκεῖνοι,
καὶ οἱ θεοὶ δὲν δύνανται θανόντας νὰ ἐγείρουν!
Ἀπηλπισμένος ὁ μικρὸς κατέπεσε κ' ἐθρήνει,
καὶ τὸν ἀέρα οι κλαυθμοὶ κ' οἱ στόνοι του ἐπλήρουν.
«Πάντοτε, πάντοτ', ἔκραζε, ὡς ὅτου ἀποθάνω,
θὰ ζήσω μὲ τὴν μνήμην σας καὶ δὲν θὰ παύσω κλαίων!»
Εἰς τῆς μητρὸς κατέπεσε τὸ λείψανον ἐπάνω
κ' ἐφίλει τῆς Νικαίας του τὸ μέτωπον τὸ νέον...
Ὑγράνθη τὸ ἀθάνατον τοῦ χρυσοχαίτου ὄμμα·
- θρηνεῖ ὁ ψάλτης καὶ θεὸς ἂν κράζεται ἀκόμα! -
καὶ εἶπε σὐννους· «Ἀσθενῶ νεκρὸν νὰ ἐμψυχώσω,
ἀλλ' ὅμως λήθην δύναμαι εἰς τ' ἄλγος σου νὰ δώσω.»
Εἶπε, καὶ τὴν ἀθάνατον ἔκρουσε λύραν· θεία
ἐχύθ' εἰς τὰς χρυσᾶς χορδὰς ἐξαίφνης μελῳδία,
θωπευτική, παρήγορος· ἄγνωστον μέλος· δρόσον
ἐλπίδος ἐνσταλάζουσα εἰς τῆς ψυχῆς τὰ βάθη,
καὶ τόσον θεία, τόσον,
ὥστε τὸ κῦμα ἐσίγησεν, ὁ ἄνεμος ἐστάθη·
δὲν ἐκελάδουν τὰ πτηνά, ὡς ὠχριάσαν κρίνος,
σιγά, σιγὰ κατέκλινεν εἰς τῆς μητρὸς τὰ στήθη·
οἱ ὀφθαλμοί του ἔκλεισαν ἠρέμα· ἐκοιμήθη...
Ὁ Φοῖβος τότ' ηὐλόγησε τὸν κοιμηθέντα πρῶτον!...
ὑπεμειδία κ' ἔχαιρε τὸ ὀρφανόν ὑπνῶττον,
διότι εἰς ὄναρ έβλεπον κλεισμέν' οἱ ὀφθαλμοί του,
πὼς ἔζη ἔτ' ἡ μήτηρ του, πὼς ἔζ' ἡ ἀδελφή του...
Κ' ἔπαιζεν εἰς τὸν ὕπνον του ὡς ἄλλοτε μ' ἐκείνην·
ὀλιγωτέραν ἐγερθεὶς ᾐσθάνθη τὴν ὀδύνην...
Τὴν λύραν ὁ καλὸς θεὸς τοῦ ἔδωκε· συγχρόνως
πῶς νὰ ἑλκύῃ τὸν μικρὸν ἐδίδαξε ἀπόνως,
τὸν ὕπνον καὶ τὰ ὄνειρα καὶ πόθους ἄλλων χρόνων,
καὶ ἦτο πάλιν εὐτυχής· σχεδὸν δὲν εἶχε πόνον.
Τὸ θεῖον εἰς τὴν σκέπην του τὸν εἶχε τὴν εὐρεῖαν·
μὲ δένδρου κοῦφον ἔπλευσε κορμὸν μίαν πρωΐαν
κ' εἰς τὴν ἀπέναντι ξηρὰν ἐξῆλθεν ἀκινδύνως·
καὶ ὅπου ἂν μετέβαινεν, εἰς πᾶσαν γῆν ἐκεῖνος,
τὴν λύραν του ἐτόνιζε· κ' οἱ ἄνθρωποι ταχέως,
τὸ δῶρον ἀπελάμβανον ἠρέμα τοῦ Μορφέως.
….......................................................................
Καὶ πλέον ἐκ τῆς ἐποχῆς ὁ ἥλιος ἐκείνης,
εἰς τὸν βαθὺν ὠκεανὸν ἐφάνη καταδύων,
κ' ἦλθεν ἡ νὺξ μὲ τ' ἄστρα της κ' ἡ λάμψις τῆς σελήνης·
τὴν εὐτυχῆ ζωὴν αὐτὴν ἐφθόνησε τὸ θεῖον!
Ἐκεῖνον μόνον ὁ Μορφεὺς ἀρνεῖται καὶ δὲν θέλει,
ὅστις κακόν τι ἔπραξεν ἢ καὶ νὰ πράξῃ μέλλει...
Καὶ ἂν σφαλήσῃ τ' ὄμμα του καὶ κλίν' ἡ κεφαλή του,
μὲ ὄνειρον ταράσσεται φρικῶδες ἡ ψυχή του!