Λεξικόν της Ελληνικής Αρχαιολογίας/Αγαμήδης
| ←Ἀγαμέμνων | Λεξικόν της Ελληνικής Αρχαιολογίας Συγγραφέας: Ἀγαμήδης |
Ἀγανίππη→ |
| Δείτε στη Βικιπαίδεια: Αγαμήδης |
Ἀγαμήδης, υἱὸς Ἐργίνου, βασιλεὺς, τοῦ Βοιωτίου Ὀρχομενοῦ, ᾠκοδόμησε μετά τοῦ ἀδελφοῦ του Τροφωνίου τὸν ἐν Δελφοῖς ναὸν τοῦ Ἀπόλλωνος, καὶ προσέτι Θησαυρὸν δι' Ὑριέα, τὸν βασιλέα τῆς ἐν Βοιωτίας Ὑρίας. Ἀλλ εἰς αὐτὸν οἱ δύο ἀδελφοὶ ἐνήρμοσαν ἕνα λίθον περιαιρετὸν, ὃν ἀφαιροῦντες διὰ νυκτὸς, ἔκλεπτον τὰ κειμήλια. Τοῦτο ἐννοήσας ο βασιλεὺς, ἐνήρμοσεν ἐν τῷ Θησαυρῷ παγίδα, εἰς ἣν ἐνέπεσεν ὁ Ἀγαμήδης. Ὁ δὲ Τροφώνιος, ἵνα μὴ φωραθῇ, τὸν ἁπεκεφάλισε, καὶ ἔλαβε τὴν κεφαλήν. Ἀλλ' εἰς Λεβαδίαν, ὃπου τὴν ἔκρυψεν, ἁνοιγεῖσα ἡ γῆ τὸν κατέπιε (Παυσ. Θ, 37, 7), καὶ ἐκεῖ ὑπῆρξεν ἔκτοτε ὁ χρησμὸς τοῦ Τροφωνίου, εἰς οὔ τὸ ἄντρον ὁ εἰσερχόμενος οὐδέποτε πλέον ἐγέλα· οἱ δ' εἰς αὐτὸν προσερχὸμενοι ὤφειλον διὰ νυκτὸς νὰ θύσωσι κριὸν, καὶ νὰ ἐπικαλῶνται καὶ τὸν Ἀγαμήδην, — Ἀλλη δὲ παράδοσις μετατίθησι τὸ συμβὰν εἰς Ἤλιδα, ὃπου Ἀγαμήδης ὁ Στυμφάλου, καὶ οἱ δύο αὑτοῦ υἱοὶ, Τροφώνιος καὶ Κερκύων, ἔκλεψαν οὕτω τὸν θησαυρὸν τοῦ Αὐγείου, καὶ μετά τὸν ὡς ἄνω εἴρηται θάνατον τοῦ Ἀγαμήδους, ἔφυγεν ὁ μὲν Τροφώνιος εἰς Ὀρχομενὸν, ὁ δὲ Κερκύων εἰς Ἀθήνας.— Ὅμοιον δὲ τούτου διηγεῖται ὁ Ἡρόδοτος (Β, 121) ὡς συμβὰν εἰς Αἴγυπτον, εἰς τὸν θησαυρὸν τοῦ βασιλέως Ῥαμψινίτου, καὶ πιθανῶς ὁ μῦθος μετέβη ἐκεῖ ἀπό τῆς ἐπιμιξίας μεταξὺ Ἑλλάδος καὶ Αἰγύπτου. — Οἱ δὲ πανταχοῦ συμβολικὰς ἑρμηνείας ἐπιζητοῦντες, βλέπουσιν ἐν τῷ Τροφωνίῳ προσωποποίησιν τῆς δυνάμεως τῆς ἐκ τῶν ἐγκάτων τῆς γῆς τοὺς τρέφοντας αὐτῆς θησαυροὺς παραγούσης, καὶ ὃτε αὐτὸς, μετεπλάσθη εἰς ἥρωα καὶ κλέπτην, τότε λέγουσιν ὃτι τῷ ἐδόθη βοηθὸς ὁ Ἀγαμήδης, ἤτοι ὁ ἄγαν ἔμφρων!