Ετήσιον Ημερολόγιον του Έτους 1890/Μάρκος Ρενιέρης
| ←Εἰς ὁψίπλουτον | Ἐτήσιον Ἡμερολόγιον τοῦ Ἔτους 1890 Μάρκος Ρενιέρης |
Γερμανός Καλλιγᾶς, μητροπολίτης Ἀθηνῶν→ |
.jpg)
ΜΑΡΚΟΣ ΡΕΝΙΕΡΗΣ
Διοικητὴς τῆς Ἐθνικῆς Τραπέζης
νῦν διοικητὴς τῆς Ἐθνικῆς Τραπέζης κ. Μάρκος Ρενιέρης καταγόμενος ἐξ ἐπιφανοῦς ἐν Κρήτῃ οἴκου, ἐγεννήθη ἐν Τεργέστῃ τὸν Νοέμβριον τοῦ 1815. Ὁ προπάτωρ αὐτοῦ Μάρκος Ρενιέρης, ἐκ τῶν πλουσίων κτηματιῶν εἰς Ῥεύματα Χανίων τῆς Κρήτης, ἔσχε δύο υἱούς, τὸν Νικόλαον καὶ τὸν Ἰωάννην, ἐξ ὧν ὁ πρῶτος σπουδάσας τὴν ἰατρικὴν ἐν Montpellier τῆς Γαλλίας καὶ ἐγκαταστὰς εἶτα εἰς Χανία, ἔνθα ἐξήσκει τὸ ἰατρικὸν αὑτοῦ ἐπάγγελμα, μετέσχεν ἐνεργῶς τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821, ἀποσταλεὶς βραδύτερον ὡς πληρεξούσιος τῆς Κρήτης εἰς τὰς Ἐθνικὰς Συνελεύσεις τοῦ Ἀγῶνος, ἐκλεγεὶς Πρόεδρος τοῦ Βουλευτικοῦ, καὶ διατελέσας ἐπὶ Ὄθωνος μέλος τῆς Γερουσίας. Ὁ ἕτερος υἱὸς Ἰωάννης μετακληθεὶς εἰς νεαρὰν ἔτι ἡλικίαν ὑπὸ τοῦ ἐν Τεργέστῃ θείου του μεγαλεμπόρου Νικολάου Ρενιέρη ἐγκατέστη αὐτόθι, συζευχθεὶς ἐν Γενούῃ τὴν ἰταλίδα Θηρεσίαν Σακκομάνου. Τούτων υἱὸς ὑπῆρξεν ὁ Μάρκος Ρενιέρης. Ὁ πατὴρ αὐτοῦ Ἰωάννης διορισθεὶς τῷ 1818 Γενικὸς Πρόξενος τῆς Τουρκίας παρὰ τῇ ἀρτισυστάτῳ Ἰονικῇ Πολιτείᾳ ἐκάλεσε καὶ τὴν οἰκογένειαν αὑτοῦ εἰς Κέρκυραν, ἐξ ἧς ὅμως μετά τινα χρόνον κατέφυγεν ἐν ἀρχῇ μὲν εἰς Ἀγκῶνα τῆς Ἰταλίας, καθόσον, ἐκραγείσης τῆς ἐπαναστάσεως, ὁ Ἰωάννης ἐγκατέλιπε τὴν ὀθωμανικὴν ὑπηρεσίαν, βραδύτερον δὲ τῷ 1828 εἰς Βενετίαν, ἔνθα καὶ ἐξεπαιδεύθη ὁ Μάρκος Ρενιέρης. Παῖς ἔτι ὁ Ρενιέρης ἔσχε τὸ ἐξαιρετικὸν εὐτύχημα νὰ ἀγαπηθῇ ἰδιαζόντως ὑπὸ τοῦ καθηγητοῦ του Αἱμυλίου Τυπάλδου, στενοῦ φίλου τοῦ πατρός του, καὶ νὰ ἐμπνευσθῇ παρ’ αὐτοῦ τὸν ὑψηλὸν καὶ εὐγενῆ ἔρωτα πρὸς τὰ γράμματα. Ὁ Τυπάλδος ἔθεσεν εἰς τὴν διάθεσιν τοῦ Ρενιέρη τὴν πλουσιωτάτην αὑτοῦ βιβλιοθήκην καὶ ἐσχέτισεν αὐτὸν μετὰ τῶν διαπρεπῶν φιλολόγων, οἵτινες ἐθάμιζον εἰς τὸν οἶκόν του. Ἔκτοτε χρονολογεῖται ἡ πρὸς τὸν Μάρκον φιλία τοῦ μεγάλου Ἰταλοῦ Νικολάου Tommaseo, ὅςτις συχνάκις ποιεῖται μνείαν τοῦ νεαροῦ ἕλληνος εὐνοουμένου του ἐν τοῖς συγγράμμασιν αὑτοῦ (Studii Critici, καὶ Canti popolari.)
Κατὰ τὸ 1833 συνέλαβεν ὁ Τυπάλδος τὴν ἰδέαν νὰ ἐκδώσῃ πολύτομον Βιογραφίαν πάντων τῶν κατὰ τὸν ΙΗ′ αἰῶνα διαπρεψάντων εἰς τὰς ἐπιστήμας, τὰ γράμματα καὶ τὰς τέχνας Ἰταλῶν. Τὰς βιογραφίας αὐτῶν ἔμελλε νὰ συγγράψῃ ὅμιλος φιλολόγων, κατὰ μίμησιν τῆς Biographie Universelle τοῦ Michaud. Ὁ Ῥενιέρης κατὰ προτροπὴν τοῦ φίλου Τυπάλδου συνέγραψε, καίπερ νεώτατος τότε, διὰ τὸν α′ Τόμον τοῦ ἔργου τούτου τοὺς βίους τοῦ ποιητοῦ O. Minzoni καὶ τοῦ φιλοσόφου Γ. Φιλαγγιέρη. Ἐνθαρρυνθεὶς δὲ ἐκ τῆς ἐπιτυχίας τῆς πρώτης, ἐμφανίσεως αὐτοῦ εἰς τὸν φιλολογικὸν τῆς Ἰταλίας κόσμον, ἐδημοσίευσεν εἰς τὴν Strenna Italiana di Milano ἓν ποίημα ἐπιγραφόμενον il Deforme, εἶτα δὲ Lettere Ateniesi.
Βραδύτερον ὅμως, συμπληρώσας τὰς νομικὰς σπουδάς, ὁ Ῥενιέρης ἐνόησεν ὅτι ἐπέστη ὁ καιρὸς νὰ ἀποχαιρετίσῃ τὴν Ἰταλίαν καὶ τὰ ἰταλικὰ γράμματα καὶ ν’ ἀφιερώσῃ τὸν βίον καὶ τὰς κεκτημένας γνώσεις εἰς τὴν ὑπηρεσίαν τῆς πατρίδος. Οὕτω δὲ κατὰ το 1835 ὁ Ῥενιέρης ἀφίκετο εἰς Ἀθήνας ὅπου ἠσπάσθη τὸ δικηγορικὸν ἐπάγγελμα. Μετὰ διετίαν δὲ διωρίσθη Ἐφέτης καὶ εἶτα Ἀρειοπαγίτης. Ἀλλὰ τῷ 1844 ἀπελύθη ἕνεκα τοῦ περὶ ἑτεροχθόνων ψηφίσματος. Τῷ 1841 εἶχεν ἐκδώσει την Φιλοσοφίαν τῆς Ἱστορίας, ἔργον ὅλως νεανικόν· μετέφρασε δὲ μετὰ τῶν φίλων του Εὐστ. Σίμου καὶ Π. Χαλκιοπούλου τοὺς Μελλονύμφους τοῦ Manzom.
Κατὰ δὲ τὸ 1842 συνέγραψε καὶ ἐδημοσίευσεν εἰς τὸν Εὐρωπαϊκὸν Ἐρανιστήν, τὸν ὑπὸ τοῦ Ἐμμ. Ἀντωνιάδου ἐκδιδόμενον, διαφόρους πολιτικὰς καὶ ἐπιστημονικὰς διατριβάς, οἷον «περὶ τοῦ θανάτου τοῦ Δαντῶνος», περὶ «τῆς σχέσεως τοῦ λόγου πρὸς την πίστιν» περὶ τοῦ «Τί εἶναι ἡ Ἑλλάς», κλπ.
Τῷ 1853 ἐταράσσοντο καὶ ἐδεινοῦντο τὰ πράγματα τῆς Ἀνατολῆς, ἠπείλουν δὲ εὐρωπαϊκὸν πόλεμον, τοῦ μὲν αὐτοκράτορος Νικολάου θεωροῦντος ὡς ἐπιστᾶσαν τὴν ὥραν τοῦ θανάτου de ľ homme malade, τῆς δὲ Ἀγγλίας καὶ Γαλλίας συνασπιζομένων ὅπως διατηρήσωσι τὴν ἀκεραιότητα τῆς ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας. Ἡ Ἑλλὰς δὲν ἠδύναντο βεβαίως νὰ μείνῃ ὅλως οὐδετέρα εἰς πάλην, ἀφ’ ἧς ἐξήρτητο τὸ μέλλον τῆς Ἀνατολῆς. Ὁ Ὄθων προςχωρήσας ὡς εἰκὸς εἰς τὴν ῥωσσικὴν πολιτικήν, ὑπεκίνησε καὶ ὑπέθαλπεν ἐπαναστατικὰ κινήματα ἐν Ἠπείρῳ καὶ Θεσσαλίᾳ. Ἀλλ’ ἡ τοιαύτη ἐκπεφρασμένη καὶ ἐνεργός, ὡς εἰπεῖν, πολιτικὴ τῆς Ἑλλάδος ἔπρεπε νὰ δικαιολογηθῇ καὶ ὑποστηριχθῇ διὰ τοῦ τύπου ἐνώπιον τῆς κοινῆς γνώμης τῆς Εὐρώπης. Πρὸς τοῦτο πέντε ἔγκριτοι ἄνδρες, ἐκ τῶν τὰ πρῶτα φερόντων καὶ ἐν τοῖς γράμμασιν, φίλοι δὲ πρὸς ἀλλήλους ἄριστοι, ὁ Μάρκος Ρενιὲρης, ὁ Κωνστ. Παπαρρηγόπουλος, ὁ Ἀλέξανδρος Ρ. Ραγκαβῆς, ὁ Ν. Δραγούμης καὶ ὁ Γ. Α. Βασιλείου ἀνέλαβον τὸ δυςχερὲς ἔργον ἀποφασίσαντες τὴν ἐν γαλλικῇ γλώσσῃ ἔκδοσιν τοῦ Spectacteur de ľ Orient, οὗ σκοπὸς ἦν ἡ διεκδίκησις τῶν δικαιωμάτων τῶν Χριστιανῶν τῆς Ἀνατολῆς. Ὁ Ρενιέρης τότε, ἔμπλεως πατριωτικοῦ πυρός, ἀνεδέξατο τὴν διὰ τῆς ἰδίας ὑπογραφῆς τοῦ φύλλου εὐθύνην ἐδημοσίευσε δὲ ἐν αὐτῷ πλεῖστα περισπούδαστα ἄρθρα, βαθυτάτην ἐμποιήσαντα αἴσθησιν πανταχοῦ τῆς Εὐρώπης οἷον: la Sociéte Grecque, les Revelations, le Dualisme grec, ľ occupation du Pyrée, de ľ impopularité de la causé grècque en occident, ľ empereur Nicolas et la Grèce, Cyrille Lucaris, ἅτινα καὶ ἑλληνιστὶ μετεφράσθησαν ὑπὸ τοῦ Κ. Παπαρρηγοπούλου, πρὸς δὲ καὶ τὰ ἑξῆς: Napoleon III et la Grèce, Comment les Royaumes finissent en Orient, κλπ. κλπ.
Ὁ Μάρκος Ρενιέρης, καὶ μετὰ τὴν ἐπελθοῦσαν κατοχὴν καὶ τὴν σύλληψιν τοῦ ἐφημεριδογράφου Φιλήμονος ὑπὸ τοῦ γάλλου ναυάρχου, ὁπότε ἡ ἰδιότης τοῦ ὑπευθύνου συντάκτου τοῦ Spectateur δὲν ἦτο ἄμοιρος κινδύνων, ἐξηκολούθησεν ἐν τούτοις μετ’ ἀδιαπτώτου φρονήματος ὑπογράφων ὡς τοιοῦτος, ἐτόλμησε δὲ μάλιστα τὴν ἐπιοῦσαν τῆς εἰς Πειραιᾶ ἀποβιβάσεως τῶν ξένων στρατῶν νὰ δημοσιεύσῃ τὸ μεστὸν δριμύτητος καὶ πατριωτικοῦ πόνου ἄρθρον ľ occupation du Pyrée.
Κατὰ τὸ 1860 αἱ ἕνεκεν τῆς συντάξεως τοῦ Spectateur γενόμεναι μελέται περὶ τοῦ ἀνατολικοῦ ζητήματος καὶ τὰ ἐντεῦθεν προςκομισθέντα πορίσματα ὑπηγόρευσαν εἰς τὸν Ρενιέρην ἐμβριθὲς ὑπόμνημα περὶ τῆς ὑπὸ τῆς Ἑλλάδος τηρητέας πολιτικῆς πρὸς ἐπίσπευσιν αἰσίας αὐτοῦ λύσεως. Τὸ ὑπόμνημα τοῦτο ἐπὶ τοσοῦτον ἐφείλκυσε τὴν προςοχὴν τοῦ Ὄθωνος, ὥςτε μετ’ ὀλίγον διώριζεν οὗτος τὸν Ρενιέρην πρέσβυν ἐν Κωνσταντινουπόλει. Ἀλλὰ δὲν εἶχον εἰςέτι παρέλθει μῆνες τινες ἀπὸ τῆς αὐτόθι ἐγκαταστάσεως τοῦ Ρενιέρη, ὁπότε μετεκαλεῖτο τηλεγραφικῶς ἐν σπουδῇ εἰς Ἀθήνας ὅπως συμμετάσχῃ τῶν συγκροτουμένων ὑπουργικῶν συμβουλίων ἐπὶ τῶν προτάσεων καὶ τῶν σχεδίων περὶ ἐκστρατείας τοῦ Γαριβάλδη εἰς Ἤπειρον, ἅτινα ἐκόμιζεν ὁ Λομβάρδος ἐλθὼν εἰς τὴν πρωτεύουσαν. Ἀλλ’ ἡ μετὰ μικρὸν ἐπελθοῦσα ἐπανάστασις τοῦ Ναυπλίου διέκοψε τὰς μετὰ τοῦ Γαριβάλδη διαπραγματεύσεις, ἃς ἀπεκάλυψεν ὁ Κρίσπης κατὰ τὴν συνεδρίασιν τῆς Ἰταλικῆς Βουλῆς τῇ 3ῃ Ἰουνίου 1862[2]. Ἀποκαταστάσης τῆς τάξεως ἐν Ἑλλάδι, ὁ Γαριβάλδης καθ’ ὑποκίνησιν τῆς Ἀγγλίας, μοχθούσης ν’ ἀποσοβήσῃ τὴν κατὰ τῆς Τουρκίας ἐξεγειρομένην θύελλαν, ἐπεχείρησε τὴν κατὰ τῆς Ρώμης ἱστορικὴν ἐκείνην ἐκστρατείαν ἥτις ἔσχεν οἰκτρὸν τέλος, καὶ καθ’ ἣν ὁ Γαριβάλδης συνελήφθη τραυματίας ὑπὸ τοῦ Ἰταλικοῦ στρατοῦ. Οὐχ’ ἧττον αἱ περὶ ἐπαναστατικῶν κινημάτων ἐν Ἠπείρῳ καὶ Θεσσαλίᾳ διαπραγματεύσεις ἐξηκολούθησαν ἀπ’ εὐθείας μετὰ τοῦ Βίκτωρος Ἐμμανουήλ, θέντος ὡς ἀναπόφευκτον ὅρον πάσης συμπράξεως τὸν σχηματισμὸν μεταβατικῆς ἐθνοφυλακῆς, καθ’ ὑπόδειγμα τῆς Ἰταλικῆς Guardia nazionale mobile, συνεπείᾳ δὲ τούτων συνεκλήθησαν τὴν 7ην Ἀπριλίου ἡ Βουλὴ καὶ ἡ Γερουσία καὶ ἐψήφισαν τὸν περὶ Ἐθνοφυλακῆς Νόμον. Μετὰ τὴν ψήφισιν ταύτην ὁ πρώην ὑπουργὸς τῶν Στρατιωτικῶν Δ. Βότσαρης ἐστάλη εἰς Τουρῖνον, ὅπου ἐσχεδιάσθη μυστικὴ σύμβασις, δι’ ἧς ὁ Βίκτωρ ὑπέσχετο προκαταβολικῶς δύο ἑκατομμύρια ἐπὶ ἑνὸς δανείου 30,000,000 ὅπερ ἤθελε ἐνεργήσει νὰ λάβῃ ἡ Ἑλλὰς ἐκ τοῦ ἐξωτερικοῦ, χορήγησιν 20 χιλιάδων ὅπλων, πρὸς δὲ τὴν ἀποστολὴν οὐγγρικοῦ λεγεῶνος διατηρηθησομένου δαπάναις αὐτοῦ. Ἡ σύμβασις αὕτη ἐπρόκειτο νὰ ἀνακοινωθῇ εἰς τὸν Ναπολέοντα, οὗτινος ἠλπίζετο ἡ μυστικὴ ὑποστήριξις. Πάντα, ὅμως τὰ σχέδια ταῦτα ἐματαιώθησαν διὰ τῆς ἐξώσεως τοῦ Ὄθωνος.
Ἐν τούτοις ὁ Ρενιέρης βλέπων ὅτι ἡ ἐπάνοδος αὐτοῦ εἰς Κωνσταντινούπολιν δὲν ἦτο πλέον πρόςφορος, ὑπέβαλε τὸν Αὔγουστον τοῦ 1862 τὴν ἀπὸ τῆς ὑπηρεσίας ταύτης παραίτησίν του, ἐπανελθὼν δὲ εἰς τὸν ἰδιωτικὸν βίον ἀνέλαβε θέσιν τρίτου ὑποδιοικητοῦ τῆς Ἐθνικῆς Τραπέζης, ἥτις τῷ εἶχεν ἐπιφυλαχθῇ ἐνῶ διετέλει ἀκόμη πρεσβευτής. Μετὰ τὴν ὀκτωβριανὴν ἐπανάστασιν παρῃτήθη καὶ ἀπὸ τῆς θέσεως τακτικοῦ καθηγητοῦ ἐν τῷ Πανεπιστημίῳ, ἀπὸ τοῦ 1869 δέ, ὅτε ἀπέθανεν ὁ Γεώργιος Σταῦρος ἐξελέχθη τρὶς Διοικητὴς τῆς Ἐθνικῆς Τραπέζης. Μεθ’ ὅλας δὲ τὰς πολυπληθεῖς καὶ σοβαρὰς δημοσίας ἀσχολίας ὁ Ρενιέρης δὲν ἔπαυσε τὸν πρὸς τὴν φιλολογίαν καὶ τὰς ἐπιστημονικὰς μελέτας ἔρωτα, ἐξ ἐναντίας δὲ, ὁσάκις τῷ ἐπέτρεπε τὸ πολυάσχολον αὐτοῦ, ἀφιεροῦτο εἰς αὐτὰς μετὰ ζήλου καὶ ἀκαταπονήτου ἐνεργητικότητος. Οὕτως ἐφιλοπόνησε δύο συγγραφάς, καταλαβούσας περίβλεπτον θέσιν ἐν τῇ συγχρόνῳ ἱστορίᾳ τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων, τὴν περὶ Βλοσσίου καὶ Διοφάνους, μεταφρασθεῖσαν καὶ ἐν τῇ Ἰταλικῇ, καὶ τὰς Ἱστορικὰς Μελέτας, πρὸς δὲ καὶ πλείστας ἱστορικὰς διατριβὰς καταχωρηθείσας ἐν τῷ Ἡμερολογίῳ τοῦ κ. Εἰρ. Ἀσωπίου.
- ↑ ΣΗΜ. — Τὸ ἀνὰ χεῖρας Ἡμερολόγιον, ὡς ἐκ τῆς μέχρι τοῦδε πορείας αὐτοῦ κατεδείχθη, ἐξεπλήρωσεν καὶ ἐκπληροῖ ὡς ἔνεστι τὸν χρονογραφικὸν κυρίως σκοπόν, πρὸς ὃν ἀποβλέπει, ἤτοι τὴν ἐν σμικρῷ ὑποτύπωσιν τῆς φιλολογικῆς καὶ κοινωνικῆς φυσιογνωμίας τοῦ ἔτους διὰ τῆς συγκεντρώσεως τῶν δοκιμωτέρων ἐν Ἑλλάδι λογοτεχνικῶν καλάμων καὶ διὰ τῆς ἀναγραφῆς διατριβῶν κοινωνιολογικῆς καὶ ἠθογραφικῆς πρὸ πάντων φύσεως. Ἤδη συμφώνως πρὸς τὸν σκοπὸν καὶ τὴν ἀποστολὴν ταύτην τοῦ ἡμετέρου Ἡμερολογίου ἀπεφασίσθη ὅπως ἀπὸ τοῦ ἔτους τούτου καὶ ὑπὸ τὸν τίτλον «Βιογραφικὴ Πινακοθήκη» παραθέτῃ τὰς προσωπογραφίας καὶ συντόμους βιογραφικὰς σημειώσεις τῶν διαπρεπεστέρων παρ’ ἡμῖν ἀνδρῶν, τῶν ἐν τῇ σφαίρᾳ τῆς πολιτείας, τῶν γραμμάτων, τῶν τεχνῶν, καὶ τῆς κοινωνικῆς ἐν γένει ἱεραρχίας σημαινόντων. Ὁ σκοπὸς ἡμῶν πρόκειται ἁπλούστατος καὶ καταφανής. Σκοποῦμεν τοὐτέστι χάριν τῶν ἐν ταῖς ἐπαρχίαις καὶ τῇ ἀλλοδαπῇ πολυπληθῶν ἀναγνωστῶν καὶ φίλων τοῦ Ἡμερολογίου, τῶν μακρόθεν μετ’ ἐνδιαφέροντος οὐχ ἧττον καὶ στοργῆς θερμῆς παρακολουθούντων τὴν παρ’ ἡμῖν ἐξελισσομένην σύγχρονον κοινωνικὴν δρᾶσιν καὶ ζωήν, νὰ γνωρίζωμεν αὐτοῖς ἑκάστοτε δι’ ὀλίγων γραμμῶν τὴν φυσιογνωμίαν καὶ τὸν βίον τῶν σπουδαιοτέρων δημοσίων ἐν Ἑλλάδι προσώπων, ὅσα σχετίζονται πρὸς τὴν ζῶσαν ἱστορίαν αὐτῆς. Λυπούμεθα μόνον ὅτι ἐφέτος, ἕνεκεν τῆς σπουδῆς περὶ τὴν ἐκτύπωσιν τοῦ Ἡμερολογίου καὶ τῆς καθυστερήσεως πολλῶν εἰκόνων, ὧν ἡ κατασκευὴ παρηγγέλθη ἐν Εὐρώπῃ, ἡ Βιογραφικὴ Πινακοθήκη δὲν ἐγένετο πλουσία ὡς ἐπεθυμοῦμεν. Ἀλλ’ ἐλπίζομεν ὅμως ὅτι ἀπὸ τοῦ ἑπομένου ἔτους θέλομεν παρέχει πλουσιωτέραν καὶ καλλιτεχνικωτέραν τὴν Βιογραφικὴν Πινακοθήκην τοῦ ἡμετέρου Ἡμερολογίου.
- ↑ ὅρα Guerzoni, Garibaldi. Firenze 1882 P. δ′. σ. 283.