Εικονοκλάσται
| Εἰκονοκλᾶσται Συγγραφέας: |
| Δημοσιεύθηκε στο Ετήσιον Ημερολόγιον του Έτους 1890 του Κωνσταντίνου Σκόκου |
[Ὁ διαπρεπὴς ἔν τε τῷ διπλωματικῷ καὶ φιλολογικῷ κόσμῳ, ἄριστος δὲ καλλιτέχνης τοῦ λόγου κ. Κλέων Ῥαγκαβῆς εὐηρεστήθη νὰ κοσμήσῃ καὶ αὖθις τὰς στήλας τοῦ ἡμετέρου Ἡμερολογίου διὰ τοῦ κάτωθι ἀποσπάσματος ἐξ ἀνεκδότου πολυτίμου ἔργου του ὑπὸ τὸν τίτλον Εἰκονοκλάσται. Οἱ ἀναγνῶσται τοῦ Ἡμερολογίου θὰ ἐντρυφήσωσιν ἀπλήστως, πεποίθαμεν, εἰς τὴν ἀνάγνωσιν τοῦ δημοσιευομένου τούτου μέρους, ἑν ᾧ διακρίνονται πλεῖστα ἐξαίρετα λυρικὰ τεμάχια, καὶ ἐξ οὗ καταφαίνεται μίαν ἀκόμη φορὰν ὅτι ὁ ὀλυμπιονίκης ποιητὴς τῆς «Δουκίσσης τῶν Ἀθηνῶν» ὁ ὁσημέραι πλουτίζων δι’ ἀπαραμίλλων ἔργων τὴν παρ’ ἡμῖν πενιχρὰν δραματικὴν φιλολογίαν, κατέχει τὸ μυστήριον τοῦ ἐκθάπτειν ἐκ τῆς κονίας καὶ τῆς λήθης τὸν σκοτεινὸν κόσμον τῶν βυζαντινῶν παραδόσεων, καὶ περιβάλλειν αὐτὸν δι’ αἴγλης καὶ κάλλους καὶ ζωῆς ἀπὸ σκηνῆς μετ’ ἀληθοῦς ποιητικοῦ πυρὸς καὶ ἐξόχου δραματικῆς δεξιότητος. Πρὸς πληρεστέραν δὲ αὐτοῦ κατάληψιν προτάσσομεν τὰ ἑξῆς: Ἡ Αὐτοκράτειρα τοῦ Β[υ]ζαντίου Εἰρήνη, ἤν τινες ἀπεκάλεσαν καὶ Ἁγίαν κατ’ ἁπλῆν σύγχυσιν τοῦ ὀνόματος, ἔσχεν ἐκ τοῦ συζύγου αὐτῆς Λέοντος Δ′. ἕνα μόνον υἱόν, Κωνσταντῖνον τὸν ΣΤ′. Ὁ νεαρὸς οὗτος Ἡγεμών, ἀληθὴς γόνος, τῶν Ἰσαύρων διεφλέγετο ὑπὸ τῶν εὐγενῶν πόθων καὶ μεγαλεπιβόλων σχεδίων, ἅτινα ἐνέπνευσαν τοὺς περιδόξους Βασιλεῖς τῆς μεταρρυθμίσεως, ἐνῷ ἡ μήτηρ αὐτοῦ ἐμπαθὴς εἰκονολάτρις, κατὰ τὴν στενοτέραν τῆς λέξεως ἔννοιαν, ἐνήργει παντὶ σθένει ὅπως ἁνακόψῃ πάσας τὰς ὑπὸ τῶν προκατόχων αὐτῆς ἐπιτελεσθείσας τεραστίας προόδους, καὶ ἀναστήσῃ τὴν προτέραν δεισιδαιμονίαν καὶ νάρκην. Ἐκ τούτου δεινὴ προέκυψεν ἀντίθεσις μεταξὺ μητρὸς καὶ υἱοῦ, ἀλλ’ ἐνῷ ὁ Κωνσταντῖνος, ἐκ διακαοῦς πρὸς τὴν μητέρα φίλτρου, ὑφίστατο πᾶσαν τῶν ὑψηλῶν αὐτοῦ προθέσεων θυσίαν καὶ οὐδόλως ἐπέσπευδε τὴν στέψιν αὑτοῦ, εἰς ἣν, ἐνηλικιωθείς, ἐδικαιοῦτο ἤδη, ἡ Εἰρήνη ἀπ’ ἐναντίας, ὑπὸ τῆς θρησκομανίας ἀποτυφλουμένη, ἐκίνει πάντα λίθον ὅπως ἀποκλείσῃ τῆς ἀρχῆς τὸν υἱόν, προβᾶσα, ὡς γνωστόν, ἐπὶ τέλους καὶ εἰς ἀπαίσιον κακούργημα διὰ τῆς ἀποτυφλώσεως αὐτοῦ. Εἰς ταῦτα ἐξωθεῖτο ἰδίως ἡ Αὐτοκράτειρα ὑπὸ τοῦ ἀνεψιοῦ αὑτῆς Σερανταπήχου, ἀληθοῦς τέρατος τήν τε μορφὴν καὶ τὴν καρδίαν, ὅςτις ἐσκευώρει τὴν ἀπώλειαν τοῦ Κωνσταντίνου, ὅπως εἶτα εὐχερέστερον ἀνατρέψας καὶ αὐτὴν τὴν Εἰρήνην, ἁρπάσῃ τὸ στέμμα. Εἶχε δὲ συνένοχον εἰς τὰς δολορραφίας ταύτας τὸν ἀστρολόγον Παγκράτιον, ὅςτις μεγάλην ἤσκει ἐπιρροὴν ἐπὶ τοῦ ἀσθενοῦς τῆς Βασιλίσσης πνεύματος, καὶ συνάμα διὰ τῶν ὠτακουστῶν αὑτοῦ ἀνακαλύψας ὅτι ὁ Κωνσταντῖνος ἠγάπα τὴν Κουβικουλαρίαν τῆς μητρὸς αὐτοῦ Θεοδότην, ὤθει αὐτὸν εἰς τὸν μετὰ τῆς ἐπεράστου θαλαμηπόλου γάμον, ὅπως οὕτως ἔτι πλειότερον ὑποσκάψῃ αὐτόν. Εἰς τὴν ἑπομένην σκηνὴν παριστάμεθα εἰς τὰς μαγγανείας τοῦ Σερανταπήχου καὶ τοῦ Παγκρατίου, ὅπως ὠθήσωσι τήν τε Αὐτοκράτειραν καὶ τὴν Θεοδότην εἰς τὸ ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτῶν ὑποσκαπτόμενον βάραθρον.]
Τὸ Ὑπερῷον τοῦ Παγκρατίου ἐν τοῖς Ἀνακτόροις. Πολλαχοῦ ἀστρολογικὰ ἐργαλεῖα, ἴυγγες τεταρεχευμέναι καὶ ἄλλα σκεύη. Ὁ ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΣ, φέρων μανδύαν, ἐφ’ οὗ διακρίνεται ὁ ζωδιακὸς κύκλος, καὶ ὁ ΣΕΡΑΝΤΑΠΗΧΟΣ. Ἀργότερον ΕΙΡΗΝΗ καὶ τέλος ΘΕΟΔΟΤΗ.
Μακρὰ ὑπῆρξεν ἡ περιοδεία σου.
Εἰς τὴν μικρὰν Ἀσίαν ἐνδιέτριψα,
τὰς μαγικὰς βοτάνας, ὅσαι χρήσιμοι
τῇ τέχνῃ μου, συλλέγων. Ὑοσκύαμον
καὶ ἄτροπον καὶ στρύχνον καὶ στραμόνιον·
ἀσκληπιὰς καὶ μύκων μοὶ ἐλλείπουσιν
ἀκόμη.
Εὖγε! καὶ βεβαίως ἤκουσας
ὁποίας κνίδας ἰοβόλους καὶ ἡμεῖς
ἐν τούτοις ἀπεσπῶμεν.
Τὴν διάλυσιν
τῶν παλαιστράτων ἐννοεῖς. Ναὶ ἤκουσα.
Πλὴν πῶς τὸ μέγα ἐπετεύχθη τόλμημα;
Καὶ ἀναιμάκτως σὺν τοῖς ἄλλοις!
Δίκαιος
ὁ θαυμασμός σου. Ὄντως ἐπιτήδειον
τὸ σχέδιόν μου, ἐντελῶς ἐπέτυχε.
Πεμφθεὶς εἰς Θρᾴκην ὁ Σταυράκιος, ἐκεῖ
νεοσυλλέκτους συνεκέντρωσε πολλούς,
καὶ τῶν ταγμάτων προσλαβὼν τὰ χαλαρῶς
πρὸς τοὺς εἰκονοκλάστας διακείμενα,
κατῆλθεν ἐσπευσμένως εἰς Βυζάντιον.
Ἦν σωτηρία τοῦτο ὄντως πρόνοια.
Προφασισθεῖσα τῶν Ἀράβων εἰσβολήν,
μετὰ συμπάσης τῆς αὐλῆς ἐξέρχεται
τῆς πρωτευούσης τότε ἡ Βασίλισσα,
καὶ μέχρι Μαλαγίνων φθάνει. Τρόπαια
τοῖς στρατιώταις νέα ἐξαγγέλλουσα,
τοῖς ἐν εἰρήνῃ φθειρομένοις, εὐχερῶς
τοὺς Σχολαρίους καὶ τοὺς Ἑξκουβίτορας
παρέσυρεν.
Ὤ εὖγε.
Πῶς σοὶ φαίνεται
ὁ δόλος; Ἐν ᾧ οὗτοι ἐμακρύνοντο,
ὁ Λογοθέτης ἀφ’ ἑτέρου διεισδύς,
ἀναιμωτὶ τὴν πόλιν κατελάμβανε.
Συγχαίρω ἐκ καρδίας, Ὑψηλότατε.
Ἐπιτευχθέντος τούτου, οἱ παλαίστρατοι
εἰς τὴν Ἀσίαν ἄοπλοι ἐστάλησαν,
καὶ ἄνευ κόπου πλέον διελύθησαν.
Ἐξαίσιον καθ’ ὅλα τὸ στρατήγημα.
Ἀσπόνδων οὕτω ἀπηλλάγημεν ἐχθρῶν,
πλὴν μένουσιν εἰσέτι δυσυπέρβλητα
προσκόμματα, πρὶν ὅλως κατισχύσωμεν,
καὶ πάσης χρῄζω τῆς πιστῆς σου ἀρωγῆς.
Θεράποντά σου ταπεινὸν θεώρει με.
Τῆς τέχνης σου τὰς ἅρκυς πάσαις τάνυσον,
ἀνάγνωθι τῶν ἄστρων τὸ ἀλφάβητον,
συμμάχους λάβε καὶ θεοὺς καὶ δαίμονας,
ἀλλὰ τὸ μῖσος πρὸς τὸν ἴδιον υἱόν,
τὸ διακαῖον τῆς Εἰρήνης τὴν ψυχήν,
συνδαύλιζε, καὶ πρόσθες τὸ προμήνυμα
ἡ μοῖρα ὅτι ἐντελῶς ἀπέκλεισε
τὸν Κωνσταντῖνον τῆς ἀρχῆς.
Ἐργάζομαι
πρὸς τοῦτο ἀνενδότως. Μ’ ἐπισκέπτεται
ἡ Ἄνασσα συχνάκις, τὰς θαυματουργοὺς
εἰκόνας προσκυνοῦσα, καὶ τοῦ μέλλοντος
ἐτάζουσα τὰς δέλτους. Αἱ συνέπειαι
καταφανεῖς νομίζω τῶν ἀγώνων μου
εἰσὶ καὶ ἤδη.
Σοὶ ὀφείλω χάριτας.
Σὺ πᾶσάν μου γνωρίζεις τὴν διάνοιαν.
Ἀφοῦ τὸν Κωνσταντῖνον καταστρέψωμεν,
τῆς Βασιλίσσης ἡ σειρὰ ἐλεύσεται.
Καὶ σὸν τὸ στέμμα τότε. Τοῦ Ὠρίωνος
καὶ τῆς Πλειάδος ἐναργὴς συνδυασμὸς
παρέχει τούτου ἀσφαλῆ ἀπόδειξιν.
Ἄ νόστιμον. Εἰς ἄλλους ἀπεμπόλησον
τὰ φληναφήματά σου. Συναντώμενοι
οἱ ἱερεῖς τῆς Ῥώμης ἐλησμόνησας
τί ἔπραττον;
Ἀδίκως, Ὑψηλότατε,
τὴν ἐπιστήμην μυκτηρίζεις.
Πλὴν ἁδρῶς
ἐξαγοράζω τὰ ξηρά σου βότανα.
Ἐπλάσθης ὄντως Βασιλεύς.
Ἀνέρχεται
τὴν κλίμακά τις.
Ἴσως ἡ Βασίλισσα.
Ἐκείνη.
Εὖγε.
Οἰωνὸς ἐξαίρετος.
[Εἰσέρχονται δύο εὐνοῦχοι, καὶ ἵστανται ἑκατέρωθεν τῆς θύρας. Ἅμα ἐπιφανείσης τῆς Αὐτοκράτειρας, σπεύδουσιν ὅ τε Σεραντάπηχος καὶ ὁ Παγκράτιος καὶ ἀσπάζονται ὁ μὲν τὴν χεῖρα ὅ δὲ τὸ κράσπεδον τοῦ ἱματίου αὐτῆς. Οἱ εὐνοῦχοι ἀποσύρονται.]
Σὺ ὧδε, ἀγαθέ μου Θεοφύλακτε;
Περίλυπον ὁρᾷς με καὶ περὶφροντιν.
Τὴν ἠρεμίαν πᾶσάν μου ἀπώλεσα,
τὴν ἀναγκαιοτάτην εἰς τοὺς Ἄνακτας,
καὶ διαρκῶς πλανῶμαι, δίκην φάσματος,
ἐν τοῖς ἐρήμοις ἀνακτόροις. Πρὸ ἐμοῦ
καὶ ὄπισθέν μου χαῖνον βάραθρον ὁρῶ,
οὐδὲ τολμῶ τι ἀνδρικόν· τὸ σκῆπτρόν μου
ἐκ τῆς χειρός μου διαφεύγει, σιδηροῦς
τὸ στέμμα κρίκος, θλίβει τοὺς κροτάφους μου,
καὶ στένουσα τὸν βίον τὸν ἀμέριμνον
φθονῶ τοῦ ἁπλουστέρου τῶν εἱλώτων μου,
Ὦ Ἄνασσα, τί λόγοι; Ἀνεξήγητος
ἡ τόση δυσθυμία. Πάντα θάλλουσι,
καὶ ὁμοθύμως σ’ εὐλογεῖ τὸ Κράτος σου.
Φεῦ, οἷον τῆς πορφύρας τὸ δυσβάστακτον
καὶ ἀπεχθὲς φορτίον συναισθάνονται
οἱ οὐρανόθεν κεχρισμένοι μόνοι.
Ναὶ,
πλὴν καὶ τὸ σθένος ἴσον τοῦ καθήκοντος
εἰς τοὺς Ἡγέτας οἱ θεοὶ παρέχουσι
Εἰς ἄλλους ἴσως, ἀλλ’ ἐγὼ ἡ τάλαινα
ὑπὸ διττῆς μερίμνης κατατρύχομαι,
ὡς Ἄνασσα καὶ μήτηρ.
Ἢ ὀρθότερον
ὡς τίγρις καὶ ἀλώπηξ.
Πρῶτον μέλημα
τῆς οἰκουμένης ἔχω τὰ συμφέροντα·
ὑπὲρ αὐτῆς προθύμως θυσιάζομαι
καὶ ἀνενδότως κοπιῶ, πλὴν μύχιος
μὲ κατατήκει καὶ σκληρὸς ἐνδοιασμός,
μὴ οὕτω ἐνεργοῦσα σφάλλω.
Ἄνασσα
μὲ καταπλήττεις.
Ὑπὸ πᾶσαν ἔποψιν
αἱ πράξεις σου ἐξόχως ἐπιδέξιοι.
Καὶ ἡ ἐπιτυχία πλήρης.
Νόμιμος
πλὴν ἄναξ ὁ υἱός μου.
Ἴσως νόμιμος
ἀλλ’ εἰς τὸ Κράτος καὶ εἰς σὲ ὀλέθριος.
Σὺ λέγεις τοῦτο, ἀλλ’ οἱ ἄλλοι…
Σύμφωνος
εἰς τοῦτο πᾶσα ἡ ὑφήλιος.
Εἰς σὲ
καὶ μόνην ἀναβλέπει αὕτη.
Πράγματι;
Οἱ λόγοι οὗτοι θάρρος μοὶ ἐμπνέουσι.
Σὺ τῶν εἰκόνων ἡ προστάτις ἡ σεπτή.
Πρὸ τούτου πάντα τὰ λοιπὰ ἐλάχιστα.
Ναί, ναί, γνωρίζω, καὶ εἰς τοῦτον ἅπασαν
τὴν ἡσυχίαν, τοὺς μυχίους πόθους μου,
τὸν λόγον θυσιάζω. Ἀλλ’ εὐαίσθητος
ἡ μητρικὴ καρδία, Θεοφύλακτε,
ἓν ἔχω μόνον τέκνον, ἡ ἀγκάλη μου
αὐθόρμητος, ὁσάκις ἐμφανίζεται,
καλεῖ αὐτό, καὶ ὅμως αὐστηρότητα
καὶ μῖσος ἐπιβάλλει τὸ καθῆκόν μου.
Ὤ ἄρρητον τὸ ἄλγος τῆς καρδίας μου!
Κρατῶ τὸ στέμμα ὅπερ δικαιότερον
ἐκεῖνος ἴσως…
Μὴ προφέρῃς, Ἄνασσα
τοὺς λόγους τούτους.
Ἀμυδρὰ ὑπόνοια
ἀρκεῖ τοιούτου μέτρου, ὅπως ἄπελπις
ἐξαναστῇ ὁ κλῆρος.
Σοὶ ἐμπνέουσι
τὰς σκέψεις ταύτας ἀσφαλῆ διδόμενα;
Ἀναμφιλέκτως περὶ τούτου πείσθητι.
Ὢ βλέπω οἱ πιστοὶ μου πράγματι
ὀλίγον μὲ φιλοῦσι.
Σοὶ ἀνήκομεν
μέχρι θανάτου πάντες.
Ἐπεδίκασεν
εἰς σὲ τὸ σκῆπτρον εἱμαρμένη πάνσοφος.
Τὸν Κωνσταντῖνον παντελῶς ἀπέκλεισε.
Ὤ λέγε, λέγε, ποία ἡ ἀπόδειξις;
Αἱ ἀποδείξεις ἐναργεῖς, ὦ Ἄνασσα,
καὶ τὰ σημεῖα πλεῖστα. Εἰς τὰ σφάγια
εὑρίσκω σπλάγχνων ἑλιγμοὺς τὸ ἔψιλον
συχνάκις παριστῶντας. Τὸ θυμίαμα
ἐπίσης τοῦτο παριστᾷ τὸ σύμβολον,
κατ’ ἀνιόντας κύκλους ἀφιπτάμενον,
καὶ ὁ σκορπίος, οὐδὲν ἕτερόν ἐστι
ἢ τὄνομά σου δι’ ἀστέρων χαραχθὲν
εἰς τοὺς αἰθέρας.
Τοῦτο ἀναμφήριστον.
Εἰς τὰς πληγάς μου ἐπιχέεις βάλσαμον.
Τῶν ἱερῶν εἰκόνων ἡ ἀπόφασις
ἀδήριτος ἐπίσης.
Τοῦτο δεῖξόν μοι.
Τὴν μαρτυρίαν ταύτην τὴν πολύτιμον
παράσχου.
Τῆς μαγείας τὰ μυστήρια
εἰς τοὺς μεμυημένους μόνον δείκνυνται,
καὶ ἁμαρτάνει φοβερὸν ἁμάρτημα
ὁ ἀστρονόμος ὁ κλυδωνιζόμενος,
ἢ ἐπῳδὰς ψελλίζων καὶ εἰς τἄδυτα.
τῆς φαρμακείας εἰσχωρῶν οὐράνια
πρὸ τῶν τυχόντων ἀλλ’ ἡ Αὐτοκράτειρα
βεβαίως ἐξαιρεῖται·
Εὖγε, δέχθητι
καὶ τοῦτο τῆς ψυχῆς σου ἱλαστήριον.
Ὁ Παγκράτιος ἀποσύρει παραπέτασμα καὶ ἀποκαλύπτει πολυτελέστατον εἰκονοστάσιον. Ἐν τῷ μέσῳ μεγάλη εἰκὼν τῆς Ἵσιδος μετὰ τοῦ μικροῦ Ὀσίριδος, καὶ πέριξ ἄλλων διαφόρων αἰγυπτιακῶν θεοτήτων. Πρὸ αὐτοῦ ἓξ χρυσοῖ κηροστάται μετὰ πληθύος κηρίων ἐσβεσμένων. Εἰς τὸ κέντρον ἀργυροῦς τρίπους, ἐφ’ οὗ μέγα θυμιατήριον. Ὁ Παγκράτιος ἀμφιέννυται τότε φάρον, παριστῶντα τὰς ἐρυθρὰς γλώσσας καὶ τὴν κακὴν ζωηρᾶς πυρᾶς, καὶ λαμβάνων δύο δᾷδας ἐπίσης ἐσβεσμένας, χαράσσει δι’ αὐτῶν ποικίλα ἐν τῷ ἀέρι σχήματα, ἐνῷ ἀπαγγέλλει τοὺς κατωτέρω ἐξορκισμούς, οὓς συνοδεύει ἠρέμα αἰθερία μουσική.
Ὁ Πλάστης ἤνοιξε θεῖα ὄμματα
καὶ τὰ αἰθέρια αἴφνης δώματα
κατεπλημμύρησε νέον φῶς.
Ἔνθα τὸ χάος πρὶν τὸ ἀπαίσιον
θάλλει τὸ σύμπαν νῦν τὸ θεσπέσιον
ἐκεῖθεν ὕπαρξιν εἰληφός.
Ἴδε διᾴττουσι κόσμοι χίλιοι,
ὠχροὶ πλανῆται, φλογώδεις ἥλιοι,
εἰς τὰς ἐκτάσεις τοῦ ἀχανοῦς,
καὶ ἡ τῶν ἄστρων ἀκτινοβόλησις,
τῆς οἰκουμένης ὑψίστης στόλησις
χρυσοῖ γελῶντας ὠκεανούς.
Σ’ ἐπικαλοῦμαι σέλας οὐράνιον,
σέλας θεόσδοτον καὶ τιτάνειον,
πάσης οὐσίας, πρῶτε σπινθήρ,
ἐλθὲ φοιβόληπτος ἀναμένει σε
ὅστις μετάρσιος σὲ ἠτένισε
σὲ πῦρ ἀστραῖον, αὐτὸς αἰθήρ.
Μεγάλη ὄντως τῆς μαγείας ἡ ἰσχύς.
Τελεῖται ἡ ὑψίστη μετουσίωσις.
Σὲ εἰς τὴν θύραν τοῦ Παραδείσου
ῥομφαίαν εἴδομεν φλογεράν.
Ἡ ἀπαισία μαρμαρυγή σου
ἔτι φωτίζει ἐκ τῆς ἀβύσσου
τὴν καταδίκην καὶ τὴν ἀράν.
Σὺ ἐξ Αἰγύπτου, στήλη πυρίνη,
ὡδήγεις εἶτα πρὸς τὴν Σιὼν
τὸ ἔθνος, ὅπερ ὑπῆρξε κρήνη
χαρᾶς, καὶ ὅπερ θεὸς ἐκίνει
διὰ κινδύνων καὶ θυσιῶν.
Σὺ τὴν ἁγίαν ἀνάψας βάτον
ἐκ βάθρων ἔσεισας τὸ Σινᾶ,
καὶ ὑποθήκην τῶν ἀθανάτων,
τοῦ δεκαλόγου τὰς ῥήτρας τάττων,
θέμεθλα ἔθηκας ἐρυμνά.
Σὺ τῶν Γομόρων καὶ τῶν Σοδόμων
καταδαμάζων τοὺς φρυαγμούς,
τῶν ὑββαλίδων τῶν λυσικόμων
καὶ τῶν κιναίδων τῶν περιτρόμων
εἰς φλόγας ἔπνιξας τοὺς λυγμούς.
Σὲ τοῦ Βαλθάσαρος αἴφνης εἶδον
οἱ δαιτυμόνες. Πρὸς τὸν αὐλὸν
αἱ ὀρχηστρίδες ἀσέμνως ᾖδον,
ὅτε ὁ ἄναξ ὁρμᾷ τῶν Μήδων,
καί τέφρα κεῖται ἡ Βαβυλών.
Σὺ τῆς ὀργῆς σου εἰς τὰς θυέλλας
παρέχεις ὅπλον τὸν κεραυνόν,
καὶ τὰς ῥοδόχρους χρυσοῖς νεφέλας.
πρός με κατάβηθι, θεῖον σέλας,
ἐλθὲ πρὸς μύστην σου ταπεινόν.
Τὰς πύλας ὄντως διανοίγει τῆς Ἐδέμ.
Ἡ θεσπεσία πόθεν αὕτη μουσική;
Τὰ Σεραφεὶμ βεβαίως, προσεγγίσαντα
τῇ σφαίρᾳ ταύτῃ, θείας λύρας κρούουσι.
(Ὁ Παγκράτιος, λαμβάνων διάφορα ἀντικείμενα, ῥίπτει αὐτὰ ἐντὸς τοῦ θυμιατηρίου, ἐνῷ λέγει τὰ ἑξῆς.)
Δέξαι, ὦ Ἴσις, σπέρμα χελώνης,
τὸ κέντρον δέξαι νεκροῦ σκορπίου,
τὸ δηλητήριον ἀνεμώνης,
λοιμώδη φλύκταιναν, θρόμβον πύου.
Δέξαι τὸ δάκρυ τοῦ κροκοδείλου,
τὴν οὔλην τρίχα σεμνῆς παρθένου,
τὴν κόρην ὄμματος τῆς καμήλου,
καὶ τὸν ἀντίχειρα τεθαμμένου.
Δέξαι τὴν κόνιν ξηρῶν τεττίγων,
καὶ τρεῖς σταγόνας τοῦ ἑλλεβόρου,
τοῦ ἀσφοδέλου ἰὸν ὀλίγον,
καὶ τὸ ἀπόβρασμα μανδραγόρου.
Δέξαι αὐτόχειρος ζέον αἷμα,
χολὴν ἐχίδνης, γαλῆν λυσσῶσαν,
τοῦ ἀπαγχθέντος αὐχμῶδες χρέμμα,
δημίου λίπος, προδότου γλῶσσαν.
Δέξαι τὸ ἧπαρ τῆς ἀλκυόνος,
ἱδρῶτα νύμφης, στέαρ ἐμβρύων,
στάχυν, ὃν ἔπτυσε μέλας ὄνος,
οὐρὰν βατράχου καὶ σῆπον βρύον.
[Ἀναθρώσκει ἐκ τοῦ Θυμιατηρίου ῥοδόχρους ἀτμός, καὶ ἁπλοῦται πρὸ τῶν εἰκόνων. Ὁ Παγκράτιος κλίνει τὸ γόνυ καὶ λέγει τὰ ἐξῆς.]
Σοί, Ἴσις, αἶνος ἄφθιτος καὶ δόξα ἐν Ὑψίστοις!
Σύ, ἀρωγὸς τῶν ἀσθενῶν, τῶν ἁμαρτάντων ῥύστις,
ὦ μῆτερ τοῦ Ὀσίριδος
καὶ ἀδελφὴ τῆς Ἴριδος,
πρὸς σὲ ἀνέρπει ὡς καπνὸς τῶν εὐσεβῶν ἡ πίστις.
Σὺ ἄναρχος, πανίσχυρος, ἀτέρμων, πανειδήμων,
σὺ στέφουσα τοὺς Ἄνακτας καὶ σώζουσα τὸν δῆμον,
τὸ σκότος σὺ διάλυσον,
ἱλάσθητι καὶ λάλησον,
ὁδήγησον ἡμᾶς, θεά, εἰς τὸν μοιραῖον οἶμον.
Νῦν πρόσεξον, τὸ θαῦμα τελεσθήσεται.
Ἀκατασχέτως πάλλει ἡ καρδία μου.
Εἰρήνη ἡ θεοσεβὴς καὶ λάτρις τῶν εἰκόνων,
προσέρχεται καὶ προσκυνεῖ τὸν ὑψηλόν σου θρόνον.
[Ἡ Ἴσις φαίνεται μειδιῶσα καὶ ἡρέμα προσνεύουσα, ἐνῷ ἀντηχοῦσι παιᾶνες ζωηρότεροι]
Ὢ θαῦμα, θαῦμα φανερὸν ἐξαίσιον!
Ἐπιχαρίτως ἡ θεὰ προσένευσε.
Ὁποία ὥρα ὄντως πανευφρόσυνος.
Τὸ θαῦμα εἶναι ἀτελές· προσέξατε:
Ὁ Κωνσταντῖνος ἥμαρτε, τὴν αἵρεσιν ἀσπίζει.
[Ἡ Ἴσις ταράσσεται καὶ καταρρέουσιν ἐκ τῶν παρειῶν αὐτῆς δάκρυα. Ἀντὶ τῆς μουσικῆς ἥτις καταπαύει, ἀντηχοῦσι βρονταί, καὶ σβέννυνται πάντα τὰ κηρία.]
Τῶν ἀθανάτων ἡ ὀργὴ πασίδηλος.
Διὰ βροντῶν λαλοῦσι, καὶ τὰ δόξαντα
εἰς τὰς νεφέλας γράφουσι δι’ ἀστραπῶν.
Ἡμέρα μακαρία. Ἤδη κέκτημαι
τὸ χρίσμα οὐρανόθεν. Τὸ διάδημα,
τὸ σκῆπτρον πλέον εἰς ἐμὲ ἀνήκουσιν,
ἐμὲ καὶ μόνην.
Χαῖρε, Αὐτοκράτειρα,
Θεοσεβείας κρήνη, ἰσαπόστελε.
Σὺ ὁ διάδοχός μου, Θεοφύλακτε.
Ὦ Ἄνασσα, τὶ λέγεις;
Σὺ διάδοχος,
σὺ ἔσῃ....
Ἡ χαρά μου, ἡ συγκίνησις
μοὶ ἀφαιρεῖ τὸν λόγον.
Μετὰ θάνατον…
καὶ βίον ἔτι προσδοκῶ μακρότατον.
Ὢ εἴη τρισευδαίμων, μαθουσάλειος.
Ὑψίστην σοὶ ἐκφράζω εὐαρέσκειαν,
Παγκράτιε. Ὡς δῶρον τὸ Ἀνάκτορον
σὺ λάβε τοῦ Ἑβδόμου.
Ταπεινότατα
ἀσπάζομαι τὴν κόνιν τῶν πεδίλων σου.
Νῦν ἐνεπλήσθην θάρρους, καὶ γνωρίζουσα
τῆς εἱμαρμένης τὰς βουλάς, ἀνένδοτος
προβαίνω εἰς τοῦ ἔργου τὴν συμπλήρωσιν.
Εὐλογημένη ἡ σεπτή σου πρόνοια.
[Ἡ Ἄνασσα προσνεύει καὶ ἀπέρχεται, εὐσεβάστως προπεμπομένη.]
Θαυμάσια! Βαθύνους, ὦ πυθόληπτε,
ἀνὴρ ἐπλάσθης.
Εὐπειθὴς θεράπων σου.
Τῶν ἀστρολόγων ὄντως ἀνεκτίμητος
ἡ τέχνη. Μύησόν με.
Ἰλλουστρίσιμε,
τιμὴ μεγίστη.
Ἐννοεῖς τὸ τίμημα.
Ὢ πρίγκηψ [Κροῦσις εἰς τὴν θύραν].
Πλὴν τὶ τοῦτο;
Ἡ Βασίλισσα;....
Ἠ Θεοδότη! [Βαίνει καὶ λαμβάνει αὐτὴν τοῦ βραχίονος].
Τί διστάζεις; Εἴσελθε.
Ὢ σύγγνωτε· ἐζήτουν τὴν Βασίλισσαν.
Ἐξῆλθε μόλις. Πλὴν μικρὸν παράμεινον.
Ἰδοὺ τοῦ Παγκρατίου τὸ Ἀνάκτορον.
Ὢ οἷον πλῆθος ἀλλοκότων μηχανῶν.
Εἰς τὴν σπουδὴν τῶν ἄστρων χρησιμεύουσι;
Βεβαἱως, καὶ εἰς ἄλλα πλεῖστα θαύματα.
Ἐγὼ μυοῦμαι ἤδη. Λέγε, Κάλχα μου,
προόδους ἤδη ἱκανὰς ἐποίησα;
Προόδους;… θαυμασίας.
Ἤδη φάσματα
προστρέχουσι προθύμως εἰς τὸ νεῦμά μου,
τὸν ἔρωτα ἐξάπτω κατὰ βούλησιν,
ἢ καταστέλλω, καὶ τὰς δέλτους ἐρευνῶ
τοῦ μέλλοντος.
Τῷ ὄντι;
Δὸς τὴν χεῖρά σου
τὴν ἐρασμίαν, καὶ τὴν τύχην πᾶσάν σου
ἀμέσως σοὶ προλέγω.
Ὑψηλότατε,
ὀλίγον ἀμφιβάλλω.
Τὴν ἀπόδειξιν
ἰδοὺ παρέχω. [τῷ Παγκρατίῳ ἰδίᾳ].
Πύθων, σὺ βοήθει με,
Εἰς τὰς διαταγὰς σου, ἀργυρότοξε
Ὁ Σεραντάπηχος, λαμβάνων διὰ τῆς μιᾶς χειρὸς ἴυγγα καὶ διὰ τῆς ἑτέρας σαύραν, χαράσσει δι’ αὐτῶν σχήματα κατὰ μίμησιν τῶν πρὸ μικροῦ γενομένων, ἐνῷ συγχρόνως ἀπαγγέλλει τοὺς κατωτέρω στίχους. Ὁ Παγκράτιος ὑψοῖ τὰς χεῖρας πρὸς οὐρανὸν καὶ ψιθυρίζει. Ἀκούεται ἡρέμα ἡ γνωστὴ μουσική, καὶ βροχὴ ἐξ ἴων καὶ ῥόδων καταπίπτει ἐπὶ τῆς Θεοδότης.
Χαῖρε θεὰ τῆς καλλονῆς, σὺ ἔσο μοι αἰσία!
Ἡ βοστρυχώδης κόμη σου κατέρχεται δασεῖα,
καὶ δι’ αὐτῆς ἀστράπτουσιν ἀλαβαστρώδη μέλη,
ὡς ἐν νεφέλαις χρυσαυγὴς ἡ Φοίβη ἀνατέλλει.
Μόλις ἐφάπτονται τῆς γῆς οἱ τρυφεροί σου πόδες,
καὶ μειδιᾷς ὑψιτενὴς ὡς λείριον εὐῶδες,
τὸ στῆθος τὸ ἐπέραστον θερμὰς χιόνας τρέφει,
καὶ ῥόδων τρυφερὰ δυὰς ἡδίστους λόφους στέφει.
Τὰ οἰδαλέα χείλη σου συστέλλουσα ἠρέμα,
εἰς τῆς καρδίας τοὺς μυχοὺς λαμπρὸν εὐθύνεις βλέμμα,
καὶ τὰς φαιδράς σου φέρουσα ἡδυπαθεῖς ἁλύσεις,
λατρεύει σε ἡ ἔξαλλος ἐκ τοῦ ἱμέρου φύσις.
Πῶς τρέμω πᾶσα. Διατὶ παρέμεινα;
Ὁποῖον θαῦμα! Μελῳδία θελκτική.
Καὶ τἄνθη ταῦτα;
Δός μοι νῦν τὴν χεῖρά σου.
[Ἡ Θεοδότη τείνει αὐτὴν δειλῶς. Ὁ Σαραντάπηχος κρατεῖ ὑπὲρ τὸ θυμιατήριον καὶ ἐτάζει αὐτήν.]
Ἀνακαλύπτω πράγματα περίεργα.
Ἰδου γραμμὴ σπουδαία. Ἡ καρδία σου
ἐλάλησε.
Ἀφάτου κρύπτεις ἔρωτος
ἐν σοὶ τὴν φλόγα.
Ἀλλ’ ἐτάσωμεν καλῶς.
Τί βλέπω ὧδε; Προσποιεῖσαι, κρύπτουσα
τὸ ψυχοβόρον πάθος, καὶ ἀπέχθειαν
προσφέρεις ἀντὶ φίλτρου.
Πῶς συνέχεται
ἡ ἄλλη αὔλαξ ὧδε! Τρυφερώτατον
ἀνταποδίδει φίλτρον ὁ φιλούμενος.
Ὢ ἄφες με.
Τί τρέχει; Σπουδαιόταται
μοὶ μένουσι προρρήσεις. Ὑψηλόσωμος,
ὡραῖος νεανίας ὁ τρισόλβιος,
καὶ μεγιστὰν βεβαίως. Ἡ κατάχρυσος
στολὴ ἀστράπτει ὧδε. [Δεικνύει τὸ κοῖλον τῆς χειρός.]
Ἄφες, ἄφες με.
Προβλέπω δυσχερείας καὶ προσκόμματα
μεγάλα.... πλὴν ἐν τέλει ἀνατρέπονται,
Πρὸς τὸν ναὸν βαδίζει τὸ γηθόσυνον
τῶν ἐρωμένων ζεῦγος. Πλῆθος ἄπειρον
ἀκολουθεῖ. Πομπώδης ἡ παράταξις.
Οἱ ἄρχοντες καὶ πάντες οἱ Πατρίκιοι,
καὶ πρώτη πάντων — ἀληθῶς παράδοξον —
ἡ Ἄνασσα βαδίζει.
Ἄφες, ἔλεος!
Τὴν νύμφην βλέπω· κάλλος ἀπαράμιλλον.
Ἐν τῷ ναῷ τελεῖται τὸ μυστήριον,
καὶ πέριξ πλῆθος ἀλαλάζει ἔξαλλον.
Ὁ ἱερεὺς προβαίνει, τὸ γαμήλιον
προσάγει στέφος, εὐλογῶν τοὺς θελκτικοὺς
βοστρύχους περιβάλλει.... Πλὴν ἡ ὅρασις
μ’ ἐπλάνησε; Τὶ βλέπω; Εἰς διάδημα
τὸ στέφος μετεβλήθη. Αὐτοκράτειρα
ἡ νύμφη νῦν προβάλλει!!!
Πῶς; λιπόθυμος;
Σὲ ὑπερέβην, Κάλχα·
Εἰς τὸ μέτωπον
τινὰς σταγόνας ῥίψον…
Μὴ βιάζεσαι.
Ὤ θεσπεσία κόρη! Οἷος ἄγγελος!
Οἱ πόδες σου εἰσέτι οἱ ἐπέραστοι
στεροῦνται τῶν πεδίλων τῶν βασιλικῶν,
εἰς ἃ ὀφείλω εὐσεβάστως ἀσπασμούς·
ἐγγύτερα τὰ χείλη τὰ ῥοδόεντα.
Τί πράττεις, Πρίγκηψ;
Φλογερὸν ἡφαίστειον
ἐντός μου ἐξερράγη. [τῷ Παγκρατίῳ].
Τί προχαίνεις με,
ἀγύρτα;
Πρίγκηψ;
Ἔρρε, λέγω, κνώδαλον!!
Πλὴν σκέψου, Πρίγκηψ……
Σατανᾶς καὶ κόλασις!
Ἢ φύγε, ἢ.... [ὁ Παγκράτιος ἀποσύρεται]
Νῦν μόνοι ἀπεμείναμεν,
θεσπέσιον σὺ πλάσμα. Σὲ λατρεύω, ναί,
ἐκ παραφόρου θνήσκω ἅπας ἔρωτος.
Ὢ Παναγία! Τί συμβαίνει; ἄφες με.
Ὢ ἄφες! τέρας… τέρας ἀποτρόπαιον!
Ὢ μεῖνον!!! μεῖνον!! Χερουβὶμ θεσπέσιον!
Κλέων Ῥαγκαβὴς