Επιστολή του Χρηστάκη Ράγκου προς τον Πάνο Ράγκο
Στέφανος Π. Παπαγεωργίου «ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΚΗ ΡΑΓΚΟΥ» Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος Σειρά Α΄-ΑΡ. 2 (1982 ΑΘΗΝΑ)
| Επιστολή του Χρηστάκη Ράγκου προς τον Πάνο Ράγκο Συγγραφέας: |
Τὰς πρὸς ἄλλας σοῦ ἔγραφα μέσω τοῦ Επάρχου Γαστούνης κυρίου Πανάγου Μαυρομιχάλη, διὰ τοῦ ἰδίου σοῦ ἔστειλα καὶ τὰ ζητηθέντα και φορέματά σου, και ελπίζω νὰ τὰ ἔλαβες. Ὁμοίως καὶ τώρα δὲν ἀμελῶ τὴν εὐκαιρίαν ἀλλὰ σὲ εἰδοποιῶ μὲ τὸ μέσον τοῦ κυρίου Μανώλη Γερομνήμου ὅτι ὑγιαίνομεν ἀπαξάπαντες. "Η ειδική σου ὅμως ἡ σιωπή μοῦ ἔγινε ἀνυπόφερτος, ἐπειδὴ τόσες φορὲς ὁποῦ ἐπέρασαν ἀπὸ τὴν Πελοπόννησον διὰ ἐδῶ καὶ μὲ ὅλον τοῦτο δὲν ἀξιώθην νὰ λάβω οὔτε ένα γράμμα σου. "Ο αδελφός μας Γιαννάκης ευρίσκεται πολλὰ καλὰ συναδελφώθη μετὰ τοῦ Καραγιάννη διὰ τὴν ἀγάπην τῆς Πατρίδας ἀφοῦ πολλὰ κατασυνέτριψαν τοὺς Τούρκους καθώς σοῦ προέγραψα καὶ ἐσχά πως τὸν ῎Αγον Μουχαρτάρην· ὁ ὁποῖος ἴσως σᾶς ἔγινεν γνωστὸν ὅτι ἔφυγε ἀπὸ Μεσολόγγι μὲ πεντακόσιους καὶ ἀπερνᾶ διὰ τὴν ᾿Αρβανι τιὰν διὰ τοὺς ἐκεῖ ἐμφυλίους πολέμους, ἀπέρασεν καὶ εἰς τὸ Μακρυ νόμος, καὶ ὁ ἄΑγος εἰς Καρβασαρὰν ὅπου ἐμβαρκαρίσθη μὲ ὀλίγους διὰ Πρέβεζαν τὸ δὲ ἐναπολειφθὲν στράτευμά του μὴ ἠξεύροντας ὅτι ὁ Μα κρυνόρος ἦτον πιασμένος ἐκινήθησαν διὰ τὴν ῎Αρταν. Ἐκεῖ λοιπὸν ὁ Γιαννάκης μὲ διακοσίους πενῆντα τοὺς ἑκαρτέρεσαν καὶ τοὺς ἔκαμαν τόσην φθορὰν ὥστε ἔγιναν ἐξ αὐτῶν φονευμένοι ὑπὲρ τοὺς τριακοσίους, δεκαπτὰ λαβωμένοι, πεντέξη ζωντανοί, καὶ ὅλα τὰ λάφυρα. Ελευθε ρώνοντας καὶ ὀκτὼ σκλάβους ὁποῦ ἔφερον μαζύ τους. Οἱ δὲ λοιποὶ Τοῦρκοι, διεσώθησαν κακὴν κακῶς εἰς῎Αρταν, ὁποῦ παρευρέθη ένας Κορφιάτης αὐτόπτης ὁ ὁποῖος μέτ' ὀλίγας ἡμέρας ἀπέρασεν εἰς Πρέβεζαν καὶ κεῖ ἦλθεν ἐδῶ καὶ μᾶς διηγήθη ὅλην τὴν ἱστορίαν. Πλὴν τὸ νὰ κάμει μόνος του στερημένος ἐν ταυτῷ πολεμικῶν ἐφοδίων καὶ ζωο τροφῶν, ἐγὼ ἀγόρασα τὰς πρὸ ἄλλας ἐξ ἰδὼν μου μερικὸν ἀλεῦρι καὶ τοῦ τὸ ἔστειλα. Τὸν δρόμον τοῦ Καρβασαρᾶ τὸν ἔκλεισαν τόσο στενὰ ὥστε πουλάκι δὲν ἀπερνᾶ. ῾Ο ᾿Ανδρέας ἡσυχάζει ἐδῶ εἰς τὸ σπίτι του. ῾Ο προδότης Καραϊσκάκης ἀφοῦ μόνον ὑπεδέχθη οὔτ᾽ ἐδῶ μήτε εἰς Ιθάκην, ἀλλ' (...) ἀλλὰ εἰς ὅλας τὰς Ιωνικὰς νήσους ἀπὸ τοὺς Φιλλέλληνας ῞Αγγλους ἐξόριστος διὰ τὴν προδοσίαν ὁποῦ ἔκαμε εἰς τὴν Πατρίδα. ᾿Απέρασεν μετὰ τῆς γυναικός του διὰ ᾿Αγκῶνα ἢ Τριέστι ὁποῦ ἐλπίζω πρὶν φθάσει θέλει δώσει (...) ἐν τῇ ἐρήμῳ.
Ἐγὼ ἐδῶ εὑρίσκομαι θριαμβεύων, προσφέρω καθ' ἑκάστην τὰς ἐκ δουλεύσεις μου ὅσον δύναμαι εἰς τὸ ἀπέναντι πατριωτικὸν ἔδαφος καὶ εἰς τοὺς ἐδῶ καταφυγόντας δυστυχεῖς συνάδελφούς μας. Ο Κομαντάν τες μὲ περιποιεῖται ὡς ἀδελφὸν καὶ συγγενὴν ἀπὸ κοντά του δὲν μὲ ἀπο χωρίζει. Τὸ Τζιόρτζην Ματζαβίνον διὰ τὸ ἀχρεῖον του φέρσιμο γενι χῶς πρὸς ὅλους τοὺς καταφυγόντας ἐδῶ τὸν ηὗρε ὁλονῶν ἡ κατάρα ἀφοῦ ἐκοιτάξαμεν ἐπὶ κριτηρίω τοὺς λογαριασμούς του καὶ ἐπιστρέ ψαμεν ὀπίσω ὅσα ἀδίκως ὑστέρησαν στοὺς δυστυχισμένους. Τώρα εὑρί σκεται εἰς τεθλιμένην φυλακὴν καὶ περιμένει τὰ βραβεῖα τῶν ἔργων του μὲ τὸν θάνατον. Αὐτὴ ἡ ἐκδούλευσις ὁποῦ ἔκαμε εἰς τόσον λαὸν συμπατριωτῶν μου ὁποῦ ἐδῶ εὑρίσκονται ἡ εὐλογία ὅλων μὲ ὕψωσαν στὸν οὐρανό. Επειδὴ δὲν ἡμπορεῖς νὰ στοχαστεῖς ἀπὸ τὸν καιρὸν ὁποῦ ἔφυγες ἀπὸ ἐδῶ ὁποῖες καταχρήσεις ἔκαμεν ὁ ἀχρεῖος Ματζαβῖνος εἰς τοὺς δυστυχισμένους Έλληνας χωρὶς τὴν παραμικρὰν εἴδησίν του καλοῦ κομαντάντε ὥστε δὲν εὑρέθη ψυχὴ ἢ φαμελιὰ νὰ μὴν ἐπλήρωνε ἀπὸ πέντε ἡ δέκα τάλληρα διὰ νὰ εἶναι δεκτὴ εἰς ταύτην τν νῆσον καὶ χωριστὰ (...) μιλ. καὶ καθεξῆς εἶχεν ἀποκατασταθεῖ καὶ ἄλλος ἀπαράδεκτος ᾿Αλή Πασιᾶς. Πολίτσια τώρα καὶ Διοίκησις εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Κομαντάντες καὶ συμβοηθός του ἐγὼ μετὰ τοῦ κόντε Μαρῆ τοῦ κτηματία ταύτης τῆς νήσου. Ὅταν βρεῖς τὴν εὐκαιρίαν στείλε μου τρεῖς βέργες εὔμορφες ἀπὸ ἀντέπι, αὐτοῦ εἰς Τριπολιτσὰν εἶναι ἀρκεταὶ ἐδῶ σπά νιαι, ὁμοίως καὶ δύο ζευγάρια τζαρούχια τελατίνι.
Καὶ μὲ εὐχαρίστησιν νὰ λάβω ὀγλίγωρα γράμματά σου, σὲ ἀσπάζομαι καὶ μένω.
῾Ο ἀδελφός σου Χρ. Ράγκος
Πρόσφερε καὶ ἐκ μέρους μου εἰς ὅλους τοὺς ἀδερφικούς μου φίλους τοὺς ἀσπασμούς μου
Ἀπό Κάλαμον, τῇ 23 ᾿Οκτωβρίου 1823