Λόγοι Κατά Ιουδαίων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{π|αʹ.}} Ἐβουλόμην ὑμῖν ἀποδοῦναι τὰ λείψανα σήμερον τῆς ὑποθέσεως, περὶ ἧς καὶ πρώην ὑμῖν διελέχθην, καὶ δεῖξαι σαφέστερον, πῶς ἀκατάληπτός ἐστιν ὁ Θεός. Περὶ γὰρ τούτου τῇ παρελθούσῃ Κυριακῇ τοὺς πολλοὺς ἐκείνους καὶ μακροὺς ἐποιησάμεθα λόγους, ὅτε καὶ μάρτυρας παρηγάγομεν τόν τε Ἡσαΐαν καὶ τὸν Δαυῒδ καὶ τὸν Παῦλον. Ὁ μὲν γὰρ ἐβόα, Τὴν γενεὰν αὐτοῦ τίς διηγήσεται; ὁ δὲ ηὐχαρίστει αὐτῷ ὑπὲρ τῆς ἀκαταληψίας, λέγων· Ἐξομολογήσομαί σοι, ὅτι φοβερῶς ἐθαυμαστώθης· θαυμάσια τὰ ἔργα σου· καὶ πάλιν, Ἐθαυμαστώθη ἡ γνῶσίς σου ἐξ ἐμοῦ, ἐκραταιώθη, οὐ μὴ δύνωμαι πρὸς αὐτήν. Ὁ δὲ Παῦλος οὐκ εἰς αὐτὴν τῆς οὐσίας τὴν ἔρευναν διακύψας, ἀλλ' εἰς τὴν πρόνοιαν αὐτοῦ μόνην, μᾶλλον δὲ καὶ

ἐκπληττομένων καὶ μετὰ φρίκης κραζόντων, Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος σαβαώθ· πλήρης πᾶσα ἡ γῆ τῆς δόξης αὐτοῦ. Προσέθηκα καὶ τὰ χερουβὶμ βοῶντα· Εὐλογημένη ἡ δόξα αὐτοῦ {{σ|48.844}} ἐκ τοῦ τόπου αὐτοῦ. Κάτω τρεῖς μάρτυρες, ἄνω τρεῖς μάρτυρες, τὸ ἀπρόσιτον τῆς τοῦ Θεοῦ δόξης δηλοῦντες. Ἀναμφισβήτητος λοιπὸν ἡ ἀπόδειξις, καὶ πολὺς ὁ κρότος ἐγίνετο, καὶ διεθερμαίνετο τὸ θέατρον, καὶ ἐπυροῦτο ὁ σύλλογος. Ἐγὼ δὲ ἔχαιρον, οὐχ ὅτι αὐτὸς ἐπῃνούμην, ἀλλ' ὅτι ὁ Δεσπότης ὁ ἐμὸς ἐδοξάζετο. Ὁ γὰρ κρότος ἐκεῖνος καὶ ὁ ἔπαινος τὸ φιλόθεον τῆς ὑμετέρας ψυχῆς ἐνεδείκνυτο. Καὶ καθάπερ οἰκέται φιλόστοργοι, ἐπειδὰν ἀκούσωσί τινος τὸν ἑαυτῶν ἐπαινοῦντος δεσπότην, ἐκκαίονται τῷ πόθῳ περὶ τὸν λέγοντα διὰ τὸ πρὸς τὸν δεσπότην φίλτρον, οὕτω καὶ ὑμεῖς ἐποιήσατε τότε· τῇ τῶν κρότων ὑπερβολῇ τὴν πολλὴν περὶ τὸν Δεσπότην ἐπεδείκνυσθε εὔνοιαν. Ἐβουλόμην μὲν οὖν καὶ σήμερον ἐπαγωνίσασθαι τοῖς παλαίσμασι τούτοις. Εἰ γὰρ οἱ ἐχθροὶ τῆς ἀληθείας κόρον οὐ λαμβάνουσι βλασφημοῦντες τὸν εὐεργέτην, πολλῷ μᾶλλον ἡμᾶς ἀκορέστως ἔχειν δεῖ πρὸς εὐφημίαν τοῦ τῶν ὅλων Θεοῦ. Ἀλλὰ τί πάθω; Ἕτερον

νόσημα χαλεπώτατον τὴν ἡμετέραν γλῶσσαν πρὸς ἰατρείαν καλεῖ, νόσημα ἐν τῷ σώματι τῆς Ἐκκλησίας πεφυτευμένον. Δεῖ δὲ πρότερον τοῦτο ἀνασπάσαντας, τότε φροντίσαι τῶν ἔξωθεν· πρότερον τοὺς οἰκείους θεραπεῦσαι, καὶ τότε τῶν ἀλλοτρίων ἐπιμελήσασθαι. Τί δέ ἐστι τὸ νόσημα; Ἑορταὶ τῶν ἀθλίων καὶ ταλαιπώρων Ἰουδαίων μέλλουσι προσελαύνειν συνεχεῖς καὶ ἐπάλληλοι, αἱ σάλπιγγες, αἱ σκηνοπηγίαι, αἱ νηστεῖαι· καὶ πολλοὶ τῶν μεθ' ἡμῶν τεταγμένων καὶ τὰ ἡμέτερα λεγόντων φρονεῖν, οἱ μὲν ἐπὶ τὴν θέαν ἀπαντῶσι τῶν ἑορτῶν, οἱ δὲ καὶ συνεορτάζουσι καὶ τῶν νηστειῶν κοινωνοῦσι· καὶ τοῦτο τὸ πονηρὸν ἔθος βούλομαι τῆς Ἐκκλησίας ἀπελάσαι νῦν. Οἱ μὲν γὰρ {{σ|48.845}} πρὸς Ἀνομοίους λόγοι καὶ ἐν ἑτέρῳ δύνανται γενέσθαι καιρῷ, καὶ οὐδεμία ἀπὸ τῆς ἀναβολῆς γένοιτ' ἂν βλάβη· τοὺς δὲ τὰ Ἰουδαϊκὰ νοσοῦντας, εἰ μὴ νῦν θεραπεύσαιμεν, ὅτε ἐγγὺς καὶ ἐπὶ θύραις εἰσὶν αἱ τῶν Ἰουδαίων ἑορταὶ, δέδοικα μή ποτε ὑπὸ τῆς ἀκαίρου συνηθείας καὶ τῆς πολλῆς ἀγνοίας μετάσχωσί τινες τῆς παρανομίας ἐκείνων, καὶ μάταιοι λοιπὸν οἱ περὶ τούτων ἡμῖν γένωνται λόγοι. Ἂν γὰρ μηδὲν ἀκούσαντες σήμερον νηστεύσωσι μετ' ἐκείνων, μετὰ τὸ τελεσθῆναι τὴν ἁμαρτίαν, εἰκῆ λοιπὸν τὸ φάρμακον ἐπιθήσομεν. Διόπερ ἐπείγομαι καὶ προκαταλαβεῖν. Οὕτω καὶ ἰατροὶ ποιοῦσι· πρὸς τὰ κατεπείγοντα καὶ ὀξύτατα τῶν νοσημάτων ἵστανται πρότερον· πάντως δὲ συγγενὴς καὶ οὗτος ὁ ἀγὼν τῷ προτέρῳ. Ἐπειδὴ γὰρ συγγενῆ τὰ τῆς ἀσεβείας Ἀνομοίοις καὶ Ἰουδαίοις, συγγενῆ καὶ τὰ ἀγωνίσματα ἡμῖν γίνεται τοῖς πρότερον τὰ νῦν. Καὶ γὰρ ὅπερ ἐνεκάλουν Ἰουδαῖοι, τοῦτο ἐγκαλοῦσι καὶ Ἀνόμοιοι. Τί δὲ ἐνεκάλουν ἐκεῖνοι; Ὅτι Πατέρα ἴδιον ἔλεγε τὸν Θεὸν, ἴσον ἑαυτὸν ποιῶν τῷ Θεῷ. Τοῦτο ἐγκαλοῦσι καὶ

{{π|βʹ.}} Μηδὲ θαυμάσητε, εἰ ἀθλίους ἐκάλεσα τοὺς Ἰουδαίους. Ὄντως γὰρ ἄθλιοι

φησι, Σκληροτράχηλοι καὶ ἀπερίτμητοι τῇ καρδίᾳ, ὑμεῖς {{σ|48.846}} ἀεὶ τῷ Πνεύματι τῷ

χοροὺς μαλακῶν συναγαγόντες, καὶ πολὺν πεπορνευ48πεπορνευ{{σ|48.847}} μένων γυναικῶν

{{π|γʹ.}} Οἶδα ὅτι πολλοὶ αἰδοῦνται Ἰουδαίους, καὶ σεμνὴν νομίζουσιν εἶναι τὴν ἐκείνων

οὐδὲ ἀνάγκην ἐπάγειν ὅρκων, διδάσκων ἀπὸ τῶν θείων Εὐαγγελίων· ἔπειτα, {{σ|48.848}}

{{π|δʹ.}} Ἀλλ' οὐ τὰ ἡμέτερα τοιαῦτα, ἀλλ' ὄντως φοβερὰ καὶ φρίκης ἀνάμεστα.

πανδοχείου παντὸς ἀτιμότερον τὸ τῆς συναγωγῆς χωρίον {{σ|48.849}} ἐστίν. Οὐ γὰρ

ἕκαστος τῶν συνειδότων μὲν, οὐ ποιησάντων δὲ αὐτὸν τῷ στρατηγῷ φανερόν. Ἐπεὶ οὖν καὶ ὑμεῖς στρατόπεδόν ἐστε τοῦ Χριστοῦ, μετὰ ἀκριβείας δι48δι{{σ|48.850}} ερευνᾶτε καὶ

{{π|εʹ.}} Ἀλλὰ γὰρ ἐπὶ τοὺς νοσοῦντας ἐπανελθεῖν δεῖ πάλιν. Ἐννοήσατε τοίνυν

κατέσχον κακῶς· οἱ δὲ γράμματα κατ48κατ{{σ|48.851}} έχοντες ἁγίων καὶ ὑβρίζοντες οὐκ

{{π|ςʹ.}} Καὶ ἵνα μάθητε, ὅτι οὐχ ἁγιάζει τὸν τόπον τὰ βιβλία, ἀλλὰ βέβηλον ποιεῖ

συναγωγῆς λογιστέον. Εἰ γὰρ καὶ μὴ εἴδωλον ἕστηκεν ἐκεῖ, {{σ|48.852}} ἀλλὰ δαίμονες

βάθρων ἀνέτρεψαν, θηρίων ἁπάντων γεγόνασιν ἀγριώτεροι. Τὰ {{σ|48.853}} θηρία μὲν

{{π|ζʹ.}} Τί βούλεσθε ἕτερον εἴπω; τὰς ἁρπαγὰς, τὰς πλεονεξίας, τὰς τῶν πενήτων

ὅτι οὐκ ὠφελήσουσιν ὑμᾶς, {{σ|48.854}} λέγοντες, ναὸς Κυρίου, ναὸς Κυρίου ἐστίν. Οὐχ ὁ

καρδίας {{σ|48.855}} σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου. Ὅθεν δῆλον, ὅτι δαίμονες οὐ

δίκαιος ἀναφανῇς; {{π|θʹ.}} Ἐνῆν μὲν οὖν καὶ τούτων πλείω εἰπεῖν, ἀλλ' ὥστε μὴ τῶν

παρέξουσι τὴν παρρησίαν· ἂν δὲ παρ48παρ{{σ|48.856}} ακούσητε, ἤ τινας τῶν τὰ τοιαῦτα

{{σ|48.857}} Πρὸς τοὺς νηστεύοντας τὴν τῶν Ἰουδαίων νηστείαν, καὶ

{{π|αʹ.}} Ἡ μὲν παράνομος καὶ ἀκάθαρτος τῶν Ἰουδαίων νηστεία λοιπὸν ἐπὶ

οἱ καθάπερ ἐν θάμνῳ τινὶ, τῷ ἰουδαϊσμῷ, κρυπτόμενοι, ἂν {{σ|48.858}} τῆς Παύλου φωνῆς

{{π|βʹ.}} Οἱ μὲν οὖν προσδραμόντες ἅπαντες ἀπολαύουσι τῆς δωρεᾶς,

σαυτῷ πράγματα παρέχειν εἰκῆ καὶ μάτην; Ἀλλὰ γὰρ καὶ {{σ|48.859}} τίνος ἕνεκεν τὸ

γένοιτ' ἂν, τὸ μηκέ48μηκέ{{σ|48.860}} τι δεῖσθαι τῆς παρ' αὐτοῦ φυλακῆς εἰς σωφροσύνην τὸν

{{π|γʹ.}} ... ὁ ἀδελφός σου, ἄφες τὸ δῶρόν σου ἔμπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου, καὶ

ἁλισκομένας, καὶ πρὸς {{σ|48.861}} ἀκολασίαν ἐξελκομένας. Καὶ γὰρ πόρναι καὶ μαλακοὶ

φλογός· οὕ48οὕ{{σ|48.862}} τω δὴ καὶ ἐπὶ τῶν ἁμαρτημάτων τὰ μὲν παραινέσεως μακροτέρας

{{σ|48.861}} ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΠΑΣΧΑ ΝΗΣΤΕΥΟΝΤΑΣ.

{{π|αʹ.}} Πάλιν χρεία τις ἀναγκαία καὶ κατεπείγουσα, τῶν πρῴην εἰρημένων τὴν

ἀσθένειαν ἐργάζεσθαι πέφυκεν, ὡς φιλονεικία καὶ ἔρις· ὥσπερ οὐδὲν {{σ|48.862}} οὕτως

μεγάλα γίνεται τὰ ἕλκη, ὥσπερ οὖν τὰ μεγάλα ῥᾳδίως {{σ|48.863}} ἂν γένοιτο μικρὰ τῆς

{{π|βʹ.}} Διὰ τοῦτο καὶ Παῦλος πολλὰ καὶ μεγάλα Κορινθίοις ἐγκαλεῖν ἔχων, οὐδὲν

{{σ|48.864}} καταφρονεῖτε, καὶ καταισχύνετε τοὺς μὴ ἔχοντας; Ἐπειδὴ δὲ καὶ τοῖς μείζοσι

{{π|γʹ.}} Ἀλλὰ τίς ὁ σοφὸς αὐτῶν λόγος, ὅταν ταῦτα αὐτοῖς ἀντιλέγωμεν; Ὑμεῖς,

φησί· μὴ γὰρ {{σ|48.865}} ἄπειρος ἤμην τῆς νομικῆς πολιτείας, καὶ τῆς τιμωρίας τῆς

τόπον, ὃν ἐὰν {{σ|48.866}} ἐπικληθῇ τὸ ὄνομα αὐτοῦ· περὶ τῆς Ἰερουσαλὴμ λέγων. Ὁρᾷς

{{π|δʹ.}} Τίνος οὖν ἕνεκεν ἐποίησεν ὁ Χριστὸς τότε; Ἐπειδὴ τὸ παλαιὸν πάσχα

τοῦ Κυρίου καταγγέλλετε. Ὁσάκις δὲ εἰπὼν, κύριον ἐποίησε τὸν προσιόντα, {{σ|48.867}}

ὅτι ἔτι ἁμαρτωλῶν ὄντων ἡμῶν {{σ|48.868}} Χριστὸς ὑπὲρ ἡμῶν ἀπέθανε. Καὶ ὁ Ἰωάννης

ἐκεῖνον, μὴ γένοιτο! ἀλλὰ διὰ τὰ οἰκεῖα ἁμαρτήματα. Διὰ τοῦτο νηστεύομεν. {{π|εʹ.}} Ὁ

ἄνθρωποι τῷ Μωϋσῇ ἔλεγον, Ἀκάθαρτοί ἐσμεν ἐπὶ ψυχῇ· πῶς {{σ|48.869}} ἵνα μὴ

Χριστὸν ζημίαν. Ἐὰν προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου, φησὶν, ἐπὶ τὸ {{σ|48.870}} θυσιαστήριον,

διαιρέσεως καὶ τοῦ σχίσματος τού48τού{{σ|48.871}} του· νυνὶ δὲ οὐδείς μοι περὶ καιροῦ λόγος,

πατράσι διῃρημέ48διῃρημέ{{σ|48.872}} νοις ὁμοῦ συνελθεῖν, καὶ ταύτην ὁρίσαι τὴν ἡμέραν, τὴν

{{σ|48.871}} ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ ΚΑΤΑ ΙΟΥΔΑΙΩΝ, ΕΙΣ ΤΑΣ ΣΑΛΠΙΓΓΑΣ ΤΟΥ

{{π|αʹ.}} Πάλιν οἱ δείλαιοι καὶ πάντων ἀνθρώπων ἀθλιώτεροι νηστεύειν

{{σ|48.872}}.30 καιρῷ τοῦ χειμῶνος, ἀλλὰ πρὸ τῆς ὥρας ἐκείνης, καὶ ὄχθας περιφράττουσι,

πολλῶν τῶν ἡμέρων τὰς ὑμετέρας ἀσφαλιζόμεθα ψυχὰς, παρακα48παρακα{{σ|48.873}} λοῦντες

{{π|βʹ.}} Καὶ ἵνα μάθῃς ὅτι τοῦτό ἐστιν ἀληθὲς, ἄκουσον·

συνομολογοῦντα λαβεῖν. Ἐπειδὴ γὰρ ὁ βασιλεὺς παρεπορεύετο, ἐβόησε {{σ|48.874}} πρὸς

{{π|γʹ.}} Τούτῳ τῷ κανόνι χρώμενοι,

ταύτης {{σ|48.875}} οὐκ αἰτίαν χρὴ ζητεῖν μόνον, ἀλλὰ καὶ τόπον καὶ καιρόν. Μᾶλλον δὲ

εἰ {{σ|48.876}} τὸ πάσχα μεθ' ἡμῶν ἐνήστευσαν, εἰ ταύτην τὴν ἡμέραν ποτὲ ἔφαγον. Καὶ

{{π|δʹ.}} Δότε μοι τὸ τοῦ Ἠλία πρὸς αὐτοὺς εἰπεῖν. Καὶ γὰρ ἐκεῖνος ὁρῶν τοὺς

ἀμφότερα μὴ ἐξῇ σῶ48σῶ{{σ|48.877}} σαι, πότερον τοῦ τόπου δεῖ καταφρονῆσαι, τὸν καιρὸν δὲ

{{π|εʹ.}} Ὅτι γὰρ οὐδὲν τούτων ἐποίησαν ἐκεῖνοι, ἄκουσον {{σ|48.878}} τί πρὸς τοὺς

τότε πολιτεία· καὶ οὔτε τηρούμενα πρὸς {{σ|48.879}} ἀρετήν τι μέγα συντελεῖν ἐδύνατο,

{{π|ςʹ.}} Καὶ τίνος ἕνεκεν. φησὶ, ταῦτα ἐπέταξεν ὁ Θεὸς, εἰ μὴ ἐβούλετο γίνεσθαι;

ὁλοκαυτωμάτων κριῶν· καὶ στέαρ {{σ|48.880}} ἀρνῶν καὶ αἷμα ταύρων καὶ τράγων οὐ

θαυμαστὸν καὶ παράδοξον, ἡ μὲν οἰκουμένη πᾶσα ἀνεῖται τοῖς Ἰου48Ἰου{{σ|48.881}} δαίοις,

{{π|ζʹ.}} Ἡ μὲν οὖν πρὸς Ἰουδαίους μενέτω τέως μάχη. Σήμερον γὰρ

ποῦ δὲ τὸ χρυσοῦν θυμιατήριον; ποῦ δὲ τὸ ἱλαστήριον; ποῦ {{σ|48.882}} ἡ φιάλη; ποῦ τὰ

{{σ|48.883}} ΚΑΤΑ ΙΟΥΔΑΙΩΝ

{{π|αʹ.}} Πόθεν ἡμῖν ἄρα πλείων ὁ σύλλογος γέγονε σήμερον; Πρὸς τὴν ἀπαίτησιν

ἀπορράψαι τὰ στόματα, ἀλλὰ καὶ τὴν Ἐκκλησίαν {{σ|48.884}} παιδεῦσαι μειζόνως τὰ

{{π|βʹ.}} Φέρε οὖν, ἴδωμεν ὁποῖον τὸ ἦθος τοῦ Χριστοῦ, καὶ ποῖος ὁ τρόπος. Οὐδὲ γὰρ τοῦτο μόνον

μαθηταὶ τῷ γενομένῳ, λέγοντες· Διατί μὴ ἐπράθη τοῦτο {{σ|48.885}} τριακοσίων

καὶ τιμωρίας ἐπενοήθη, καὶ {{σ|48.886}} τήγανα, καὶ καταπέλται, καὶ λέβητες, καὶ κάμινοι,

{{π|γʹ.}} Καὶ ὅτι τοῦτό ἐστιν ἀληθὲς, ἀναλόγισαι πόσοι δόγματα ἠβουλήθησαν

ἔχοντας δόξαν, τῇ ἀσθενείᾳ αὐτῶν συγκαταβαίνων, {{σ|48.887}} τοῦτον τῆς διδασκαλίας

πάντας {{σ|48.888}} ὑποκύπτοντας ἔσχε, καὶ ταῦτα μυρίων ὄντων τῶν κωλυόντων; Οὐκ

ἀναισχυντεῖς; {{σ|48.889}} {{π|δʹ.}} Ἤρκει μὲν οὖν καὶ τὰ εἰρημένα πρὸς ἀπόδειξιν ἡμῖν τοῦ

μάθῃς ὅτι αὕτη ἐστὶν ἡ αἰτίᾳ τῆς {{σ|48.890}} προρρήσεως, ἄκουε τί φησιν ὁ

{{π|εʹ.}} Τρεῖς γοῦν δουλείας ὑπέμειναν χαλεπωτάτας οἱ Ἰουδαῖοι, καὶ οὐδεμίαν

{{σ|48.891}} καὶ χρυσίῳ, καὶ οὐκ ἦν ἐν ταῖς φυλαῖς αὐτῶν ὁ ἀσθενῶν. Μία μὲν αὕτη

ἐντολὰς αὐτοῦ ἐφύλαξαν. Ἐπεὶ οὖν οὐδὲν ἔχουσιν οὗτοι δικαίωμα σω48σω{{σ|48.892}} τηρίας,

{{π|ςʹ.}} Εἶτα ἐπειδὴ κατέδραμεν αὐτῶν τῆς παρανομίας, λέγει καὶ τὴν τιμωρίαν ἣν

κατορθωμάτων {{σ|48.893}} ἔσωσας, ἀλλὰ τὴν θλῖψιν ἰδὼν καὶ τὴν στενοχωρίαν, καὶ τῆς

{{π|ζʹ.}} Καὶ ταῦτα ἅπαντα μετ' ἀκριβείας ἁπάσης, καὶ μέχρι μιᾶς ἡμέρας

Ἀλεξάν48Ἀλεξάν{{σ|48.894}} δρου διαλεγόμενος, φησί· Καὶ ἰδοὺ τράγος αἰγῶν ἤρχετο ἀπὸ λιβὸς ἐπὶ

αὐτοῖς. Εἶτα διηγούμενος τοῦ βασιλέως τὴν δύναμιν αὐτοῦ ἐκεί48ἐκεί{{σ|48.895}} νου, φησί· Καὶ

{{π|ηʹ.}} Ἀλλὰ τὸ ζητούμενον οὔπω καὶ νῦν ἀποδέδεικται ἡμῖν. Τί δὲ τοῦτό ἐστιν;

ὁ ὑπομείνας εἰς ἡμέρας χιλίας τριακοσίας τρια48τρια{{σ|48.896}} κονταπέντε, τὴν ἀπαλλαγὴν

μέλλοντα {{σ|48.897}} τούτων διοίσειν ἁπάντων πλούτῳ τε καὶ δόξῃ. Τὸν δὲ τράγον

τοίνυν εἶπεν ὁ Δανιὴλ ὅτι ὁ ναὸς {{σ|48.898}} ἐρημωθήσεται, ἡμεῖς λοιπὸν σκοπήσωμεν.

{{π|ιʹ.}} Καὶ πότε δὴ τοῦτο γέγονε; πότε ἀνῃρέθησαν προφητεῖαι παντελῶς; πότε τὸ

{{σ|48.899}} τοῦ οἰκοδομῆσαι Ἱερουσαλήμ. Οὐκ ἐπὶ Κύρου δὲ ᾠκοδομήθη, ἀλλ' ἐπὶ τοῦ

οὐχ {{σ|48.900}} ἅπαξ, οὐδὲ δὶς, ἀλλὰ καὶ τρὶς ἐπιχειρήσαντας καὶ ῥαγέντας, καθάπερ ἐν

ιαʹ.ι{{π|αʹ}} Ποῖοι τοίνυν ἐπεχείρησαν; Οἱ ἀεὶ τῷ Πνεύματι τῷ ἁγίῳ ἀντιπίπτοντες, οἱ

ἄνθρωπος ἦν ὁ καταλύσας ἐκεῖνα, ἐνῆν καὶ παρὰ {{σ|48.901}} ἀνθρώπου πάλιν λαβεῖν

ιβʹ.ι{{π|βʹ}} Ἔτι οὖν ἀμφισβητεῖς, ὦ Ἰουδαῖε, καὶ τὴν ἀπὸ τοῦ τῆς Χριστοῦ

τὸ ἔθνος ἄνωθεν {{σ|48.902}} ἀναίσχυντον καὶ φιλόνεικον, καὶ τοῖς φανεροῖς ἀεὶ

θαρροῦντες {{σ|48.903}} ἂν εἴποιμεν, ὅτι συγκρινομένη πρὸς ἐκείνην αὕτη ἡ θυσία, κυρίως

Ἱεροσολύμοις προσκυνήσετε τῷ Πατρί. Πνεῦμα ὁ Θεὸς, καὶ τοὺς προσκυ48προσκυ{{σ|48.904}}

{{σ|48.903}} Τῇ προτεραίᾳ μακρὰν ὁμιλίαν εἰπὼν κατὰ Ἰουδαίων καὶ

{{π|αʹ.}} Τὰ θηρία ἕως μὲν ἂν τὰς ὕλας νέμηται, καὶ τῆς πρὸς ἀνθρώπους μάχης

τῇ φάλαγγι τῶν ἐχθρῶν {{σ|48.904}} ἐπιπεσὼν, καὶ πολλὰ σώματα κατενεγκὼν, εἶτα

βιωτικῶν πραγμάτων, εἰς {{σ|48.905}} τὸν εὔδιον κατέπλευσαν λιμένα, οὐ χρυσὸν καὶ

{{π|βʹ.}} Ὅτι μὲν οὖν, εἰ τέλος ἔμελλε λήψεσθαι ἡ παροῦσα δουλεία, καὶ τοῦτο ἂν προεῖπον οἱ προφῆται, καὶ οὐκ ἂν

τοιαύτην ἐνδεικνύ48ἐνδεικνύ{{σ|48.906}} μενά τινα προσδοκίαν οἵαν τὸ πρότερον. Εἰ γὰρ τὰς

ὅτε οὐδὲν τοιοῦτον τολμᾶτε. Τί48Τί{{σ|48.907}} νος οὖν ἕνεκεν οὐκ ἠνέσχετο; Κἂν ὑμεῖς

{{π|γʹ.}} Ἔτι οὖν ἀνέξεσθε πλάνον αὐτὸν καὶ παράνομον καλεῖν,

{{σ|48.908}} μὲν τιμωρίας ἦτε ἄξιοι καὶ κολάσεως· ἀλλ' ἵνα μή τις λέγῃ, ὅτι ἀσθενῶν ὁ

{{π|δʹ.}} Οὐκ ἐντεῦθεν δὲ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἑτέρωθεν ὑμᾶς πεῖσαι πειράσομαι, ὅτι οὐκ οἰκείᾳ δυνάμει

ἄνθρωποι, καὶ τὴν πόλιν καθεῖλον, καὶ τὸν βωμὸν ἀνέτρε48ἀνέτρε{{σ|48.909}} ψαν· μὴ καὶ τοὺς

βωμὸν ἑστῶτες, ἀλλ' ἐν μέσῃ χώρᾳ βαρβάρων, με48με{{σ|48.910}} ταξὺ παρανόμων καὶ

{{π|εʹ.}} Ἵνα δὲ καὶ ἀπ' αὐτῶν τῶν προφητῶν τοῦτο σαφῶς καὶ διαρρήδην παριστώντων τὴν

ἀνάληψιν, μετὰ τὸ εἰπεῖν ὅτι Αἴρεται {{σ|48.911}} ἀπὸ τῆς γῆς ἡ ζωὴ αὐτοῦ, ἐπήγαγε

αὐτὸν ὡλο48ὡλο{{σ|48.912}} καύτωσε· καὶ προσήγαγε πάλιν κριὸν ἕτερον τὸν τῆς τελειώσεως,

{{π|ςʹ.}} Οὐκ ἐντεῦθεν δὲ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἑτέρωθεν ἔστι μαθεῖν πῶς

ἐπιθέντας, τὴν ἄνωθεν {{σ|48.913}} ἀναμένειν ψῆφον. Καὶ θυμιώντων αὐτῶν, ἡ γῆ

φθεγγόμενοι δὲ πολλοὺς ἤμελλον τῶν ἀφελεστέρων ὑποσύρειν καὶ {{σ|48.914}} πείθειν,

{{π|ζʹ.}} Ὅλως δὲ εἰ νομίζεις, διότι νόμος ἐκεῖ κεῖται καὶ

Εἰ γὰρ {{σ|48.915}} τότε, ὅτε τὰ χερουβὶμ ἦν, ὅτε ἡ κιβωτὸς, ὅτε ἔτι Πνεύματος ἐπήνθει

κέρδος. Καὶ {{σ|48.916}} τί λέγω μυρίων ταλάντων; καὶ τοῦ κόσμου παντὸς τοῦ

{{π|αʹ.}} Ἆρα κόρον ἐλάβετε τῆς πρὸς Ἰουδαίους μάχης; ἢ βούλεσθε καὶ σήμερον

τιμῶντες ἡμεῖς, οἱ καθάπερ γεγηρακότα ἄνθρωπον ἀναπαύοντες, καὶ {{σ|48.916}}.30 οὐχ

ἐγκαλοῦντας, καὶ λέγοντας ὅτι {{σ|48.917}} ἀνέγνωσαν ἔξω νόμον, καὶ ἐπεκαλέσαντο

θυγατέρας ὑμῶν, ὅταν πορνεύσωσι, καὶ τὰς νύμφας ὑμῶν, ὅταν μοιχεύσωσιν. {{π|βʹ.}}

λοιποὺς καθαρμοὺς, μήτε ἄλλο τι τῆς {{σ|48.918}} Ἰουδαϊκῆς πολιτείας ἐπανήξειν· λοιπὸν

τὰς ψυχὰς ἡμῶν ἐξεκάθηρε, καὶ τὰς {{σ|48.919}} ἁμαρτίας κατέλυσε, καὶ τὸν θάνατον

τὴν γνῶσιν τῆς ἐμῆς θεότητος τοῖς ἀνθρώποις παρήνοιξαν. {{π|γʹ.}} Ὅταν οὖν ὁ Θεὸς

προσφορὰν οὐκ ἠθέλησας, {{σ|48.920}} σῶμα δὲ κατηρτίσω μοι, τὴν εἴσοδον τοῦ

{{σ|48.921}} αἵματος πλήρεις. Τοῦτο δὲ οὐκ ἔστι τῶν θυσιῶν κατηγορία, ἀλλὰ τῆς τῶν

προσαγόντων τὰς θυσίας, οὕτως αὐτὰς τὸν Θεὸν παραιτεῖσθαι λέγει. {{π|δʹ.}} Ταῦτα οἱ

δέκα καὶ δύο φυλαὶ, μᾶλλον δὲ τρισκαίδεκα· {{σ|48.922}} ἀντὶ γὰρ τοῦ Ἰωσὴφ οἱ παῖδες

Κύριος τῷ Κυρίῳ μου· Κάθου ἐκ δεξιῶν μου. {{σ|48.923}}

{{π|εʹ.}} Εἶτα, ἵνα μὴ περί τινος τῶν πολλῶν ἀνθρώπων τοῦτο ὑποπτεύῃ τις λέγεσθαι, οὔ φησιν αὐτὸ ὁ Ἡσαΐας, οὔτε

οἱ μὲν ἐκ τῶν υἱῶν Λευῒ {{σ|48.924}} τὴν ἱερωσύνην λαμβάνοντες, ἐντολὴν ἔχουσιν

θυσιαστηρίῳ. Πρόδηλον {{σ|48.925}} γὰρ, ὅτι ἐξ Ἰούδα ἀνατέταλκεν ὁ Κύριος ἡμῶν, εἰς ἣν

Οὐ κατὰ νόμον ἐντολῆς σαρκικῆς, ἀλλὰ κατὰ δύναμιν ζωῆς ἀκαταλύτου. {{π|εʹ.}} Ἤδη

γὰρ δύο καταβάλλοντες ὀβολοὺς, καὶ δαπανῶντες ὀλίγον {{σ|48.926}} ἀργύριον εἰς

τοὺς {{σ|48.927}} ἐζωγρημένους ὑπ' αὐτοῦ εἰς τὸ ἐκείνου θέλημα· καὶ μὴ πρότερον

τετάχθαι δοκοῦντες, τὰ δὲ ἐκείνων {{σ|48.928}} φρονοῦντες, ὅτι σπουδή τις ἡμῖν ἐστι καὶ

{{σ|48.927}} ΚΑΤΑ ΙΟΥΔΑΙΩΝ.

{{π|αʹ.}} Παρῆλθεν ἡ νηστεία τῶν Ἰουδαίων, μᾶλλον δὲ ἡ μέθη τῶν Ἰουδαίων.

βλασφημῶν, {{σ|48.928}} καὶ ἐναντιούμενος αὐτοῦ τοῖς νόμοις, καὶ τῆς ἀκαίρου

καὶ ψυχὴν νεκρωθεῖσαν πεῖσαι {{σ|48.929}} πρὸς τὴν οἰκείαν ζωὴν ἐπανελθεῖν, καὶ τὸν

{{π|βʹ.}} Ἀλλὰ μὴ ἀποκάμωμεν, ἀδελφοὶ, μηδὲ ἐκλυθῶμεν, μηδὲ ἀναπέσωμεν, μηδέ μοι τὰ ῥήματα ἐκεῖνά τις λεγέτω, ὅτι πρὸ τῆς νηστείας

φοβοῦ, μηδὲ ἀγωνία περὶ τούτου· Πρὸς σὲ ἡ ἀποστροφὴ αὐτοῦ, καὶ σὺ {{σ|48.930}} αὐτοῦ

{{π|γʹ.}} Ἀλλὰ μεταξὺ λέγοντί μοι ἐπῆλθεν εἰς μέσον ἀγαγεῖν καὶ ζητῆσαι τί δήποτε τὴν ἁμαρτίαν ὁμολογήσας τὴν ἑαυτοῦ, καὶ καταγνοὺς

τῶν γενομένων, καὶ εἰπὼν μείζονα συγγνώμης ἡμαρτηκέναι, καὶ μη48μη{{σ|48.931}} δεμιᾶς

τέλεον αὐτὸν ἀπήλλαξε τῆς κηλῖδος ἁπάσης. Τοῦτο {{σ|48.932}} δὴ καὶ σὺ ποίησον·

{{π|δʹ.}} Μὴ δὴ παρίδωμεν τραγῳδίαν τοιαύτην, μηδὲ παραδράμωμεν ἀνηλεῶς οὕτω θέαμα ἐλεεινὸν, ἀλλὰ κἂν ἕτεροι τοῦτο ποιῶσι, σὺ μὴ

προσηνείᾳ, ἂν θεραπεύσῃς τῇ καρτερίᾳ, θησαυροῦ παντὸς εὐπο48εὐπο{{σ|48.933}} ρώτερόν σε

τοίνυν ἐκπόμπευε {{σ|48.934}} τὰ ἁμαρτήματα, ἀλλὰ θεράπευε. Ὥσπερ γὰρ οἱ

{{π|εʹ.}}

πρὸς τὴν ὑμετέραν ἀγάπην, τὴν ἀπὸ τοῦ τόπου, τὴν ἀπὸ τοῦ και48και{{σ|48.935}} ροῦ, τὴν ἀπὸ

{{π|ςʹ.}} Ἀλλὰ τί λέγεις; ὅτι θλίβει σε καὶ πιέζει τοῦ σώματος ἡ νόσος; Ἀλλ' οὔπω τοσαῦτα πέπονθας, ὅσα ὁ

καιρίαν ἐν τῷ σώματι δε48δε{{σ|48.936}} ξάμενος τὴν πληγὴν, σκώληκας ἑώρα πάντοθεν

προσῆκον δεσπότῃ {{σ|48.937}} κολάζειν οἰκέτην. Οὐ διὰ τοῦτο δὲ μόνον, ἀλλ' ὅτι, εἰ

{{π|ζʹ.}} Καὶ σὺ τοίνυν, ὅταν ἴδῃς τὸν Θεόν σε κολάζοντα,

μέντοι καρτερήσῃς μικρὸν, καὶ τοὺς βουλομένους ἢ {{σ|48.938}} ἐπᾷσαί τινα ἐπῳδὴν, ἢ

ἐκεῖνο, καὶ πάντων ἀκουόντων λέγῃ· Οὗτος ὁ ἄνθρωπος πυρε48πυρε{{σ|48.939}} τῷ ποτε

{{π|ηʹ.}} Καὶ ἵνα μάθῃς ὅτι τοῦτό ἐστιν ἀληθὲς, ἀναμνήσθητι πῶς μὲν ὁ Ἰωάννης ἀπέθανε, καὶ τίνος ἕνεκεν καὶ διὰ τί, πῶς δὲ ὁ Ἄβελ. Οὐδέτερος γὰρ τούτων οὐ βωμὸν εἶδε καιόμενον, οὐ ξόανον ἑστηκὸς, οὐ θῦσαι ἐπετάγη δαίμοσιν·

Δοκῶ γὰρ, φησὶ, κἀγὼ Πνεῦμα Θεοῦ ἔχειν. Τί {{σ|48.940}} οὖν οὗτός φησιν; Ἀρξάμενος

ἀνθρώπους πειρᾶσθαι λανθάνειν, {{σ|48.941}} τοῦ δὲ Θεοῦ ὁρῶντος, τοῦ πανταχοῦ

{{π|θʹ.}} Ταῦτ' οὖν, εἰπέ μοι, φορητὰ ἢ ἀνεκτά; Εἰ γὰρ μυρίους ἀποθανεῖν θανάτους ἔδει, εἰ γὰρ τὰ ἀνήκεστα παθεῖν, οὐ

ἀνθρώπους διασώσῃ; οὐχ ἵνα πεπλανημένους {{σ|48.942}} ἐπαναγάγῃ; Τοῦτο καὶ σὺ