Η Πάπισσα Ιωάννα/Μέρος Α: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

<p>Εἰς τοιούτων διδασκάλων τάς χεῖρας οὐδ' αὐτοὺς τοὺς Σάξωνας ἐτόλμησεν ὁ Κάρολος να ἐμπιστευθή, φοβούμενος μὴ ἀναγκασθῇ μετ' ὀλίγον να ἐκστρατεύση καὶ πάλιν, ἵνα νέα εἴδωλα κρημνίση, τά του Βάκχου καὶ τοῦ Μορφέως. Ἀπορῶν περὶ τοῦ πρακτέου ἐσυμβουλεύθη τὸν Ἀλκουίνον, εἰς οὐ τοὺς χρησμοὺς κατέφευγον τότε οἱ Φράγκοι, ὡς οἱ Ἕλληνες εἰς τὴν Πυθίαν. Ὁ Ἀλκουίνος ἦτο Ἄγγλος, ἡ δὲ Ἀγγλία εἶχε τότε τὸ μονοπώλιον τῶν θεολόγων, ὡς σήμερον τῶν ἀτμομηχανών. Ἐκεῖ λοιπὸν ἐστάλη πλοῖον, ἵνα φορτωθὴ ἱεροκήρυκας πρὸς μύησιν τῶν Σαξώνων εἰς τῆς πίστεως τὰ μυστήρια.</p>

<p>Ἡ σωτήριος ἐκείνη κιβωτὸς τῆς χριστιανοσύνης, ἐφ' ἧς εἴδομεν ἐπιβάντα καὶ τῆς Ἰωάννας τὸν πατέρα μετὰ τῆς γυναικός, ἐφέρετο ὀκτῶ ἡμέρας ἐπὶ τῶν ὑδάτων, τὴν δὲ ἐνάτην ὑπερβᾶσα τὸ στόμιον τοῦ Ῥήνου προσωρμίσθη ἐνώπιον τῆς πόλεως Νοβιομάγου, ὅπου κατὰ πρῶτον ἐπάτησαν τὸ γερμανικὸν χῶμα οἱ ἀγρευτῆρες ἐκεῖνοι τῶν ψυχῶν. Ἐκεῖθεν ἄλλοι ἐπὶ ὄνων, ἄλλοι διὰ λέμβων καὶ ἄλλοι ἀποστολικὼς ἀνατρέξαντες εἰς τάς πηγὰς τῆς Λίππης, ἔφθασαν τέλος κεκμηκότες καὶ πειναλέοι εἰς Παδέβορνον, ὅπου ἐσκήνου ὁ Κάρολος ἐν μέσῳ σταυρῶν καὶ ἀσπίδων. Ἡ Σαξωνία διενεμήθη παραχρήμα ὑπὸ τοῦ νικητοῦ εἰς τοὺς νεήλυδας καλογήρους, ὧν ἕκαστος ἔλαβεν ἐντολὴν να κοσμήσῃ διὰ τοῦ Σταυροῦ πᾶσαν καλύβην ἐπαρχίας τινὸς τῆς κατακτηθείσης χώρας, τῆς δὲ Ἰωάννας ὁ πατὴρ διετάχθη να διευθυνθὴ πρὸς νότον, ἵνα κρημνίση τὸ ἐν Ἐρισβούργη εἴδωλον τοῦ Ἰρμινσούλ, περὶ τὸ ὁποῖον συνήρχοντο οἱ τότε ἐπαναστάται, ὡς οἱ ἡμέτεροι εἰς τὰ Χαφτεία, προσφέροντες ἀνθρωπίνους θυσίας καὶ νέας καθ' ἑκάστην χαλκεύοντες συνωμοσίας. Ὁ ταλαίπωρος μοναχός, φορτώσας ἐπὶ ὀναρίου τὴν γυναῖκα του καὶ τέσσαρας μαύρους σαξωνικοὺς ἄρτους, ἤρξατο τῆς νέας ὁδοιπορίας, σύρων τὸ ζῷον ἐκ τοῦ χαλινοῦ καὶ μετὰ δακρύων ἐνθυμούμενος τάς ἀναπαύσεις τῆς πατρῴας καλύβης.</p>

<p>Τὰ τόσα παθήματα δεν ἴσχυσαν να ψυχράνωσι τὸν ζῆλον ἢ ν' ἀλλοιώσωσι τὸ φρόνημα τοῦ ἀκαμάτου ἀποστόλου• τὸ σῶμα ὅμως αὐτοῦ κατήντησε βαθμηδὸν ἀγνώριστον, ἀφοῦ οἱ μὲν Φρίσονες τῷ ἀφήρεσαν τὸν δεξιὸν ὀφθαλμόν, οἱ δὲ Λογγοβάρδοι ἔκοψαν τὰ ὦτα τοῦ, οἱ Θουρίγγιοι τὴν ῥῖνα καὶ οἱ ἀνήμεροι κάτοικοι τοῦ Ἐρκυνίου δάσους, θέλοντες να ἐξολοθρεύσωσι τῶν ἱεροκηρύκων τὴν γενεάν, ἐθυσίασαν πρὸ τοῦ βωμοῦ τοῦ Τουίτονος τὰ δύο τέκνα του καὶ ἔπειτα διὰ τῆς αὐτῆς ἀπανθρώπου μαχαίρας ἀπέκοψαν αὐτώ... πᾶσαν πατρότητος ἐλπίδα.</p>

<p>Ἡ Γιούθα, ἥτις καὶ μετὰ τὴν τελευταίαν ταύτην συμφορὰν ἔμεινε πιστὴ τῷ ἠκρωτηριασμένω συζύγω, ἐπειρᾶτο παντοιοτρόπως ν' ἀνακουφίση τάς θλίψεις του. Ὁσάκις ἐξυπνῶν τὴν νύκτα προσήλονεν εἰς αὐτὴν μετὰ ματαίου πόθου τὸν ἕνα ἀπομείναντα ὀφθαλμὸν καὶ ἔκλαιε τὴν στέρησιν τῶν τέκνων του καὶ τῶν πρῴην ἡδονῶν, ἠσπάζετο αὐτὸν λέγουσα, «Καθ' ἡμέραν ἀνάπτω λαμπάδα πρὸ τῆς εἰκόνος» τοῦ Ἀγ. Πατέρνου. Ἴσως ὁ προστάτης οὗτος τῆς εὐτεκνίας ἐφεύρῃ θαῦμα τι, ἵνα ἀπολαύσωμεν καὶ πάλιν τέκνα».</p>

<p>Ἀφοῦ κορεσθέντες ἀνεχώρησαν οἱ στρατιῶται, ἐξῆλθε τῆς κρύπτης ὁ ἀτυχὴς καλόγηρος καὶ ἐνδυθεὶς ὑγρὸν ἀκόμη τὸ ὑποκάμισον ἀπεμακρύνθη ἐκεῖθεν μετὰ τῆς πεπονημένης γυναικός, καταρώμενος τοὺς Σάξωνας, οἵτινες πλὴν τοῦ μαρτυρικοῦ ἐπέθεσαν καὶ ἄλλον στέφανον ἐπὶ τῆς φαλακρᾶς κεφαλῆς τοῦ.</p>

<p>Ἐννέα μετὰ ταῦτα μήνας, ἐν ἔτει 818, ἔτεκεν ἡ Γιούθα ἐν Ἰγγελχείμη ἢ κατ' ἄλλους ἐν Μογουντία, τὴν μέλλουσαν ν' ἁρπάση τάς οὐρανίους κλείδας Ἰωάνναν. Ὁ δὲ πατὴρ αὐτῆς ἢ μᾶλλον ὁ σύζυγος τῆς μητρός, ἵνα συνηθίση ἅμα γεννηθεῖσα εἰς τοῦ πλάνητος βίου τάς κακουχίας, ἐβάπτισεν αὐτὴν εἰς τὸ ψυχρὸν ῥεῦμα τῆς Μεΐνης, ὅπου ἐβύθιζον καὶ οἱ αὐτόχθονες τὰ ξίφη, ἵνα σκληρότερα αὐτὰ καταστήσωσι.</p>

<p>Ἤρξατο λοιπὸν να ἑτοιμάζῃ τὴν θυγατέραν εἰς τὸ νέον ἐπάγγελμα, στοιβάζων εἰς τὴν δεκαετῆ τῆς κορασίδος κεφαλὴν τάς φλυαρίας, ὅσας οἱ τότε σοφοὶ ὠνόμαζον Δογματικήν, Δαιμονολογίαν, Σχολαστικὴν ἢ ἄλλως πως καὶ ἐνέγραφον ἐπὶ μεμβράνης, ἀφ' ἧς ἀπέξεον ὁμηρικοὺς στίχους ἢ ἐπιγράμματα τοῦ Ἰουβενάλη. Ὅτε δὲ ἐνόμισεν αὐτὴν ἱκανῶς προηλειμμένην εἰς τὸν καλὸν τοῦτον ἀγῶνα, ἤρχισε να περιέρχηται τοὺς πύργους καὶ τὰ μοναστήρια τῆς παχυχλόου Βεσταλίας. Εἰσερχόμενος προσεκύνει ἐδαφιαίως τὸν ἄρχοντα, ηὐλόγει τὴν οἰκοδέσποιναν, ἔτεινε τάς χεῖρας ἢ τὴν ζώνην πρὸς ἀσπασμὸν τοῖς ὑπηρέταις, εἴτα δὲ ἐτοποθέτει τὴν Ἰωάνναν ἐπὶ τραπέζης καὶ ἤρχιζεν ἡ παράστασις• «Θυγάτερ, ἠρώτα αὐτήν, τὶ εἶναι γλῶσσα; - Ἡ μάστιξ τοῦ ἀέρος. - Τὶ εἶναι ἀήρ; - Τὸ στοιχεῖον τῆς ζωῆς - Τι εἶναι ζωή; - Ἡδονὴ τοῖς εὐτυχοῦσι, βάσανον τοῖς πτωχοῖς, θανάτου προσδοκία - Τι εἶναι θάνατος; - Ἀποδημία εἰς ἀγνώστους ὄχθας. - Τὶ εἶναι ὄχθη; - Τὸ ὅριον τῆς θαλάσσης - Τι εἶναι θάλασσα; - Ἡ κατοικία τῶν ἰχθύων. - Τὶ εἶναι οἱ ἰχθύες; - Τῆς τραπέζης ἀρτύματα. - Τὶ εἶναι ἄρτυμα; - Κατόρθωμα μαγείρου.</p>

<p>Ἀφοῦ ἐφ' ἱκανὴν ὥραν ἐξηκολούθει ἡ κατ' ἐρωταπόκρισιν ἐπίδειξις γνώσεων παντοδαπών, περί τε τὴν θεολογίαν καὶ τὴν μαγειρικήν, προσεκάλει ὁ πατὴρ τὸν πνευματικὸν τοῦ φρουρίου ν' ἀποτείνῃ εἰς τὴν παιδίσκην δυσκόλους ἐρωτήσεις περὶ οἰουδήποτε κλάδου τῶν ἀνθρωπίνων γνώσεων, ἡ δὲ Ἰωάννα ῥίπτουσα τὸ ἄγκιστρον εἰς τὸν ὠκεανὸν τῆς μνήμης τῆς ἀνεῖλκε πάντοτε τὴν κατάλληλον ἀπάντησιν, ἢν ὑπεστήριζε δι' ἐδαφίου τῆς Γραφῆς ἥ του Ἁγίου Βονιφατίου.</p>

<p>Οὕτω ἔζησαν πέντε ἀκόμη ἔτη, τρώγωντες καθ' ἡμέραν καὶ πολλάκις δὶς τῆς ἡμέρας, καὶ διανυκτερεύοντες ὅτε μὲν ὑπὸ τὰ δρυίνα φατνώματα ἀρχοντικοῦ πύργου, ὅτε δὲ ὑπὸ τὴν ἀχύρινον στέγην δασοφύλακος ἢ κυνηγοῦ. Οἱ χρόνοι καὶ ἡ ἀνάμνησις τῶν παθημάτων εἶχον μετριάσει ὀπωσοὺν τὸν ζῆλον τοῦ ἀποστόλου, ὥστε οὐδένα ἐπεχείρει πλέον ἄκοντα να κατηχήση, οὐδένα ἄνευ τῆς συγκαταθέσεώς του ἐβάπτιζε πλὴν μόνων τῶν νεκρῶν, ὅσους ἀνεύρισκε τὴν ἐπιοῦσαν μάχης παρὰ τάς ὄχθας τοῦ Ἄλυος καὶ τοῦ Ῥήνου• καθότι κατὰ τὴν τότε ἐπικρατούσαν γνώμην καὶ εἰς νεκροὺς ἀπονεμόμενον τὸ βάπτισμα ἤνοιγεν αὐτοῖς τάς οὐρανίους πύλας.</p>

<p>Ἡ λύπη, ἢν αἰσθανόμεθα διὰ τὴν στέρησιν φιλτάτου ὄντος, ὁμοιάζει τὴν ἐκρίζωσιν ὀδόντος• σφοδρὸς ὁ πόνος, ἀλλὰ στιγμιαῖος. Μόνοι οἱ ζῶντες προξενούσιν ἡμῖν διαρκεῖς λύπας. Τὶς πότε ἔχυσε ἐπὶ τοῦ τάφου ἐρωμένης τὸ ἥμισυ, τὸ ἑκατοστόν, τὸ χιλιοστὸν τῶν δακρύων, ἀφ' ὅσα διὰ τὴν κακίαν τῆς ἔχυνε καθ' ἡμέραν; Ἀφοῦ λοιπὸν ἀπέκλαυσεν ἡ Ἰωάννα, ἔκυψεν ἐπὶ τοῦ ὕδατος, ἵνα δροσίση τοὺς καίοντας ὀφθαλμούς. Πρώτην τότε φορὰν ἐνέβλεψε μετὰ προσοχῆς εἰς τὴν ἐν τῷ ὕδατι εἰκόνα αὐτῆς, τοῦ μόνου εἰς τὸν κόσμον πλάσματος, ὅπερ τῇ ἀπέμεινεν ν' ἀγάπᾳ.</p>

<p>Ἡ ὀπτασία ἐκείνη ἐπράυνεν ὀπωσοὺν τῆς ἡρωίδος μου τὸν πόνον, ἥτις απλωθεισα ἐπὶ τῆς χλόης καὶ στηρίξασα ἐπὶ τῆς χειρὸς τὴν κεφαλήν, ἤρξατο να σκέπτηταί πως ἤθελε μεταχειρισθῇ τὸ κάλλος καὶ τὴν σοφίαν της• ἂν ἤθελεν ἐνδυθὴ ῥάσον ἢ ἀναζητήσει ἄλλον ἀντὶ τοῦ πατρὸς προστάτην. Ἀφοῦ ἐφ' ἱκανὴν ὥραν ἐρέμβασεν ἔξυπνος, νικηθεῖσα ὑπὸ τοῦ καύσωνος καὶ βαυκαλωμένη ὑπὸ τῶν τεττίγων, ἀπεκοιμήθη ὑπὸ τὴν σκιὰν τῶν δένδρων, ἅτινα προεφύλαττον αὐτὴν ἀπὸ τάς ἀκτῖνας τοῦ ἡλίου καὶ τὰ βλέμματα τῶν περιέργων.</p>

<p>Ἀγνοῶ ἂν εἶχεν ἀναγνώσει καὶ τὸν Λουκιανὸν ἡ Ἰωάννα, ἀλλ' ἅμα ἔκλεισε τοὺς ὀφθαλμούς, εἶδε κακείνη ὄνειρον ὡς τοῦ Σαμοσατέως. Δύο γυναῖκες ἐφάνησαν αὐτὴ ἐξερχόμεναι τοῦ ὕδατος. Ἡ μὲν τούτων εἶχε γυμνὰ τὰ στήθη, ἄνθη ἐπὶ τῆς κεφαλῆς καὶ μειδίαμα ἐπὶ τῶν χειλέων, ἡ δὲ μαῦρον ῥάσον, σταυρὸν ἐπὶ τοῦ στήθους καὶ κατάνυξιν ἐπὶ τοῦπροσώπου. Ἀμφότεραι ἦσαν ὡραῖαι, ἀλλὰ τῆς μὲν τὸ κάλλος ἐνεθύμιζεν εὐθύμους ἑορτάς, ποτηρίων συγκρούσεις καὶ χορευτῶν ποδοκρουσίαν, τῆς δὲ τὸ ὑγρὸν βλέμμα τάς μυστηριώδεις τῶν κοινοβίων ἀπολαύσεις, ἀθόρυβα συμπόσια καὶ σιγαλὰ φιλήματα. Ταύτης μὲν ἤθελε τὶς ἐπιθυμήσῃ να ἐναγκαλισθὴ τὴν ὀσφὺν εἰς θορυβώθη αἴθουσαν χοροῦ, ὑπὸ τὰβλέμματα πλήθους θεατῶν καὶ τὴν λάμψιν μυρίων λαμπάδων, ἐκείνης δὲ να λύσῃ τὴν ζώνην ἐντὸς σιωπηλοῦ κελλίου εἰς τὸ ἀμφίβολον φῶς λυχνίας κρεμαμένης πρὸ τῆς εἰκόνος ἁγίου.</p>

<p>Παράδοξος τότε ὀπτασία, ὄνειρον ἐν ὀνείρῳ, ἐθάμβωσε τὴν ἡμετέραν ἡρωίδα. Ἐφάνη αὐτὴ ὅτι ἐκαθῆτο ἐπὶ θρόνου τόσω ὑψηλοῦ, ὥστε ἡ κεφαλὴ αὐτῆς, ὑπὸ τριπλοῦ κοσμουμένη διαδήματος, ἤγγιζε τὰ νέφη, λευκὴ περιστερὰ ἴπτατο περὶ αὐτὴν δροσίζουσα διὰ τῶν πτερύγων, πολὺς δὲ λαὸς συνωθεῖτο περὶ τοὺς πόδας τοῦ θρόνου γονυπετῶν• τινὲς τούτων ἔπαλλον ἀργυρᾶ θυμιατήρια, ὧν οἱ ἀτμοὶ συνεπυκνοῦντο περὶ αὐτὴν εἰς εὔοσμα νέφη, καὶ ἄλλοι ἀναβαίνοντες ἐφ' ὑψηλῶν κλιμάκων ἠσπάζοντο εὐσεβῶς τοὺς πόδας της.</p>

<p>Ἔτυχε ποτὲ, καλέ μου ἀναγνῶστα, να ὀνειρευθὴς ὅτι σὲ ἀπαγχονίζουσιν ἢ ὅτι ἀπὸ μέρους ὑψηλοῦ πίπτεις εἰς βάραθρον ἀκαταμέτρητον; Καθ' ἣν στιγμὴν σφίγγει τὸν τράχηλον τὸ σχοινίον ἢ μέλλει τὸ σῶμά σου να συντριβή, ἐξύπνας καὶ εὐρίσκεσαι ἐντὸς θερμῆς κλίνης, ἔχων τὸν νυκτικὸν πῖλον ἐπὶ τῆς κεφαλῆς καὶ τὸν κύνα σου παρὰ τοὺς πόδας. Οὐδὲν γλυκύτερον τῆς ἐγέρσεως ἐκείνης• ψηλαφεὶς τὰ μέλη σου καὶ ἀγάλλεσαι εὑρίσκων αὐτὰ σώα, ἀνοίγεις ἔπειτα τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ τὸ παράθυρον, ἵνα μὴ σ' ἐπισκεφθῇ πάλιν ὁ κακὸς ὄνειρος. Ἀλλ' ἂν ἔτυχε να ἴδῃς ὄνειρον καλόν, ὅτι ἄνευρες τὴν φιλοσοφικὴν λίθον ἢ γυναῖκα φρόνιμον, καὶ ἐξυπνήσης καθ' ἢν στιγμὴν ἤπλονες τὴν χεῖρα εἰς τὰ χειμαιρικὰ ταῦτα κειμήλια, τότε ὅλα σοὶ φαίνονται δυσάρεστα καὶ ἀηδῆ. Ἀπωθῶν τὴν ὀχληρὰν πραγματικότητα βυθίζεις τὴν κεφαλὴν ὑπὸ τὸ ἐφάπλωμα, ζητῶν παντὶ τρόπῳ να συλλάβῃς καὶ πάλιν τὰ φεύγοντα ἐκεῖνα φαντάσματα.</p>

<p>Ἡ Ἰωάννα, ἥτις ἐν τῇ ἀνυπομονησία αὐτῆς οὐδὲ περὶ τῆς ὁδοῦ ἐφρόντισεν ἀκριβῶς να ἐρωτήσῃ, ἐν ὅσῳ μὲν ὁδρόμος ἠνοίγετο εὐθὺς ἐνώπιον τῆς ἔτρεχεν ὡς διωκομένη ἔλαφος• ἀλλὰ περιπλεχθεῖσα μετ' οὐ πολὺ εἰς στενὰς ἀτραποὺς καὶ ἀδιέξοδα μονοπάτια κατέπεσε τέλος ὡς ἡ Δήμητρα παρὰ τὸ χεῖλος φρέατος, ἵνα πίη καὶ σκεφθῇ περὶ τοῦπρακτέου. Ἐν τούτοις ἡ νῦξ ἐξηπλοῦτο ἀσέληνος καὶ ζοφερὰ ἐπὶ τοῦ δάσους, εἰς δὲ τὸσκότος ἐκεῖνο ἐσπινθήριζον ἀπαισίως μεταξὺ τῶν φύλλων τὰ ὄμματα τῶν γλαυκῶν καὶ τῶν λύκων. Ἡδύστηνος νεᾶνις, μόνη ἐν τῇ φοβερᾷ ἐκείνῃ ἐρήμω, ὅτε μὲν συνεστέλλετο ἀκινητούσα παρὰ τὴν ῥίζαν γηραιὰς δρυός, ὅτε δὲ νέας δυνάμεις ἀντλούσα ἐκ τοῦ φόβου ἔτρεχεν ὡς φάσμα νυκτερινὸν μεταξὺ τῶν δένδρων.</p>

<p>Αἱ εὐχαὶ αὐτῆς εἱσηκούσθησαν• τριπλοῖ ὄνων ὀγκηθμοὶ ἀπεκρίθησαν εἰς τῆς νεάνιδος τάς δεήσεις καὶ μετ' οὐ πολὺ ἐφάνησαν καὶ τὰ ζῷα, κύπτοντα ὑπὸ τὸ βάρος τριῶν πολυσάρκων καλογήρων• εἵπετο δὲ καὶ τέταρτος ὄνος σύρων μονότροχον ἅμαξαν, ἐφ' ἧς ἐφαίνοντο δύο ἐπιμήκη κιβώτια, εὐσεβῶς δι' ἀργυροκεντήτου ὑφάσματος κεκαλυμμένα. Οἱ τρεῖς ὀνοβάται ἦσαν πατρῷοι τῆς ωάννας φίλοι, οἱ πανοσιώτατοι Ῥαλῆγος, Ληγοῦνος καὶ Ῥεγιβάλδος, μετακομίζοντες εἰς Μουλιγχείμην<ref>Mulinheim.</ref> τὰ σώματα τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Πέτρου καὶ Μαρκελλίνου, μεταξὺ τῶν ὁποίων ἔλαβε τὴν ἄδειαν να καθήσῃ ἡ ἡετέρα ἡρωὶς ἐπὶ τῆς ἁγιοφόρου ἁμάξης.</p>

==Σημειώσεις==

<div style="font-size:90%;"><references/></div>