Διονυσιακά/18
| ←Διονυσιακῶν βιβλίον ιζ΄ | Διονυσιακῶν βιβλίον ιη΄ Συγγραφέας: Διονυσιακά |
Διονυσιακῶν βιβλίον ιθ΄→ |
| Nonnus of Panopolis. Dionysiaca. W.H.D. Rouse. Cambridge, MA., Harvard University Press; London, William Heinemann, Ltd. 1940-1942. |
ὀκτωκαιδεκάτῳ Στάφυλος καὶ Βότρυς ἱκάνει,
εἰς θαλίην καλέοντες ὀρίδρομον υἷα Θυώνης.
ἤδη δὲ πτερόεσσα πολύστομος ἵπτατο Φήμη
Ἀσσυρίης στίχα πᾶσαν ὑποτροχόωσα πολήων,
οὔνομα κηρύσσουσα κορυμβοφόρου Διονύσου,
καὶ θρασὺν Ἰνδὸν Ἄρηα καὶ ἀγλαόβοτρυν ὀπώρην.
5καὶ Στάφυλος Σατύρων στρατιὴν ἀσίδηρον ἀκούων
ὄργιά τ᾽ ἀμπελόεντα καὶ Εὔια θύσθλα Λυαίου
Βάκχον ἰδεῖν μενέαινε· καὶ υἱέα Βότρυν ἐπείγων
κοίρανος Ἀσσυρίων ἀνεμώκεος ὑψόθι δίφρου
ἤντετο βοτρυόεντι παρερχομένῳ Διονύσῳ.
10τὸν μέν ἰδὼν ἐπιόντα καὶ ἀργυρόκυκλον ἀπήνην
πορδαλίων τε λέπαδνα καὶ ἡνία φαιδρὰ λεόντων
βότρυς ἀκερσικόμης ἀνεσείρασεν ἅρμα τοκῆος·
καὶ Στάφυλος σκηπτοῦχος ἑοῦ κατεπήλατο δίφρου
πορδαλίων στατὸν ἴχνος ὀπιπεύων Διονύσου·
15καὶ ποδὸς ὀκλάζοντος ἐπὶ χθονὸς ἴχνος ἐρείδων,
θαλλὸν ἐλαιήεντα θεουδέι χειρὶ τιταίνων ...
καὶ φιλίῳ Διόνυσον ἄναξ μειλίξατο μύθῳ·
‘πρὸς Διὸς ἱκεσίοιο, τεοῦ, Διόνυσε, τοκῆος,
πρὸς Σεμέλης θεόπαιδος, ἐμὸν μὴ παῖδα παρέλθῃς. [p. 64]
20ἔκλυον, ὡς ὑπέδεκτο τεὸν γενετῆρα Λυκάων,
αὐτὸν ὁμοῦ μακάρεσσι, καὶ υἱέα χειρὶ δαΐξας
Νύκτιμον ἀγνώσσοντι τεῷ παρέβαλλε τοκῆι,
καὶ Διὶ παμμεδέοντι μιῆς ἔψαυσε τραπέζης,
Ἀρκαδίης παρὰ πέζαν· ὑπὲρ Σιπύλου δὲ καρήνων
25Τάνταλος, ὡς ἐνέπουσι, τεὸν ξείνισσε τοκῆα,
δαιτρεύσας δ᾽ ἑὸν υἷα θεοῖς παρέθηκεν ἐδωδήν·
καὶ Πέλοπος πλατὺν ὦμον, ὅσον θοινήσατο Δηώ,
μορφώσας ἐλέφαντι, νόθῳ τεχνήμονι κόσμῳ,
υἱέα δαιτρευθέντα πάλιν ζώγρησε Κρονίων,
30ἔμπαλιν ἀλλήλοις μεμερισμένα γυῖα συνάπτων.
ἀλλὰ τί σοι, Διόνυσε, Λυκάονα παιδοφονῆα
ξεινοδόκον μακάρων, καὶ Τάνταλον ἠεροφοίτην
νεκταρέων ὀνόμηνα δολόφρονα φῶρα κυπέλλων,
δήιον ἀμβροσίης καἰ νέκταρος ἄνδρα πιφαύσκων;
35Ζῆνα καὶ Ἀπόλλωνα μιῇ ξείνισσε Μακελλώ <...>
καὶ Φλεγύας ὅτε πάντας ἀνερρίζωσε θαλάσσῃ
νῆσον ὅλην τριόδοντι διαρρήξας ἐνοσίχθων,
ἀμφοτέρας ἐφύλαξε καὶ οὐ πρήνιξε τριαίνῃ. [p. 66]
καὶ σύ, φέρων μίμημα τεοῦ ξενίοιο τοκῆος,
40εἰς μίαν ἠριγένειαν ἐμῶν ἐπίβηθι μελάθρων·
δὸς χάριν ἀμφοτέροις, καὶ Βότρυϊ καἰ γενετῆρι.’
ὥς εἰπὼν παρέπεισεν· ἑῷ δ᾽ ἐποχήσατο δίφρῳ.
ὀλβίζων ἑὸν οἶκον, ἐφεσπομένου Διονύσου·
καὶ θρασὺς ἱππείην ἀνεκούφισε Βότρυς ἱμάσθλην,
45ταυρείην δ᾽ ἑλικηδὸν ἐρημάδα πέζαν ὁδεύων
ἤλασε πάτριον ἅρμα, καὶ ἡγεμόνευε Λυαίῳ
Ἀσσυρίην ἐπὶ γαῖαν· ἐπαυχενίοις δὲ λεπάδνοις
χρύσεα Μυγδονίοιο δεδεγμένος ἡνία διφρου
ἡνίοχος Βρομίοιο Μάρων, ἀκόρητος ἱμάσθλης
50θηρονόμου μάστιγος ἀφειδέα ῥοῖζον ἰάλλων,
πορδαλίων ἤλαυνεν ἀελλήεσσαν ἀπήνην·
καὶ Σάτυροι προθέοντες ἀνεκρούσαντο χορείην,
ἀμφιπερισκαίροντες ὀρίδρομον ἄρμα Λυαίου·
πολλὴ δ᾽ ἔνθα καἰ ἔνθα φιλάνθεμος ἔτρεχε Βάκχη
55δύσβατον οἶμον ἔχουσα βατῷ ποδί, καἰ πτύχα πέτρης
στεινὴν κλιμακόεσσαν ἐμέτρεεν ὠκέι ταρσῷ,
καὶ παλάμῃ κροτάλιζε καὶ εὐρύθμοισι πεδίλοις,
μόχθον ὑποκλέπτουσα βαθυκρήμνοιο κελεύθου,
οἰστρομανής· καὶ Πᾶνες ἐθήμονος ὑψόθι πέτρης
60ποσσὶν ἐυκνήμισιν ἐπωρχήσατο κονίῃ,
ἀστιβέος πρηῶνα διαστείχοντες ἐρίπνης.
ἀλλ᾽ ὅτε νισσομένοισι φάνη βασιλήιος αὐλὴ
τηλεφανὴς στίλβουσα λίθων ἑτερόχροϊ κόσμῳ,
εὐχαίτης τότε Βότρυς ὄχον πατρῷον ἐάσας
65εἰς δόμον ὠκυπέδιλος ἔβη, προκέλευθος ὁδίτης,
ἐντύνων ἅμα πάντα, φιλοστόργῳ δὲ μενοινῇ
ὥπλισε πιαλέης ἑτερότροπα δεῖπνα τραπέζης. [p. 68]
ὄφρα μέν εἰσέτι Βότρυς ἐκόσμεε δαῖτα Λυαίῳ,
τόφρα δὲ ποικιλόδωρος ἄναξ ἐπεδείκνυε Βάκχῳ
70κάλλεα τεχνήεντα λιθοστρώτοιο μελάθρου,
τῶν ἄπο μαρμαρέη πολυδαίδαλος ἔρρεεν αἴγλη,
σύγχροος ἠελίοιο καὶ ἀντιτύποιο σελήνης·
τοῖχοι δ᾽ ἀργυρέοισιν ἐλευκαίνοντο μετάλλοις,
καὶ μερόπων σπινθῆρας ἐπαστράπτουσα προσώπῳ
75λύχνις ἔην, λύχνοιο φερώνυμος· εἶχε καἰ αὐτὴν
οἶκος ἐρευθιόωντι κεκασμένος αἴθοπι πέτρῳ
οἰνωπὴν ἀμέθυστον ἐρειδομένην ὑακίνθῳ·
αὐγὴν δ᾽ αἰθαλόεσσαν ἀπέπτυεν ὠχρὸς ἀχάτης,
καἰ φολίδων στικτοῖσι τύποις ἀμάρυσσεν ὀφίτης·
80Ἀσσυρίη δὲ μάραγδος ἀνήρυγεν ἔγχλοον αἴγλην.
κιονέῃ δὲ φάλαγγι περιστρωθέντα μελάθρων
χρύσεα δουρατέης ἐρυθαίνετο νῶτα καλύπτρης
ἀφνειοῖς ὀρόφοισι· πολυσχιδέων δέ μετάλλων
φαιδρὸν ἐυψήφιδι πέδον ποικίλλετο τέχνῃ·
85καὶ πυλεὼν περίμετρος ἐυγλύπτῳ τινὶ δούρῳ
λεπτοφυῆ τύπον εἶχε νεοπρίστων ἐλεφάντων.
τοῖα γέρων σκηπτοῦχος ἐδείκνυε μάρτυρι Βάκχῳ·
καὶ μόγις ἴχνος ἔκαμψεν ἔσω θεοδέγμονος αὐλῆς
χειρὸς ἔχων Διόνυσον· ὁ δὲ βραδυπειθέι ταρσῷ
90πλαζομένην ἑλικηδὸν ἑὴν ἐτίταινεν ὀπωπήν·
καὶ θεὸς ἀστερόεσσαν ἐθάμβεεν ἤνοπι κόσμῳ
ξεινοδόκου βασιλῆος ἰδὼν χρυσήλατον αὐλήν.
ἀμφιπόλους δ᾽ οἴστρησεν ἄναξ καὶ δμῶας ἐπείγων,
ταύρων ζατρεφέων ἀγέλην καὶ πώεα μήλων
95δαιτρεύειν Σατύροισι βοοκραίρου Διονύσου.
καὶ Σταφύλου σπεύδοντος ἔην ταχυεργὸς ἀπειλὴ [p. 70]
δμωσὶν ἀμοιβαίοισιν· ἐπερρώοντο δὲ πολλοὶ
εἰλαπίνης δρηστῆρες· ἐδαιτρεύοντο δὲ ταῦροι
καὶ νομάδων ὀίων λιπαραὶ στίχες. ἦν δὲ χορείη·
100καὶ δόμον εὐφόρμιγγα θυώδεες ἔπνεον αὖραι,
εὐόδμου δέ πόληος ἀνεκνίσσωσαν ἀγυιάς·
ἀμφιλαφεῖς δ᾽ ἐμέθυσσαν ὅλον δόμον ἰκμάδες οἴνου.
κύμβαλα δ᾽ ἐπλατάγησε, παρ᾽ εὐκελάδῳ δὲ τραπέζῃ
Πανιάδες σύριγγες ἐβόμβεον, ἔβρεμον αὐλοὶ
105συμπλεκέες, καὶ κύκλος ἐριγδούποιο βοείης
διχθαδίοις πατάγοισιν ἐπεσμαράγησε μελάθρῳ,
καὶ κτύπος ἦν κροτάλων ἐπιδόρπιος. ὲν δ᾽ ἄπα μέσσῳ
οἰνοβαρὴς τρομεροῖο φέρων ποδὸς ἄστατον ὁρμὴν
ἤιεν ἔνθα καὶ ἔνθα Μάρων, δεδονημένος οἴστρῳ,
110ὄρθιον ἐκ δαπέδοιο παλίσσυτον ἴχνος ἑλίσσων,
χεῖρας ἑὰς διδύμων Σατύρων ὑπὲρ ὦμον ἐρείσας
μεσσοφανής· ἑτέρου δὲ ποδὸς κουφίζετο παλμῷ
ἀλλοτρίῳ, ξανθωπὸν ἔχων χρόα, μεσσόθι, πέμπων
πορφυρέας ἀκτῖνας ὅλῳ στίλβοντι προσώπῳ,
115ἀντίτυπον μίμημα Σεληναίῃσι κεραίαις,
λαιῇ μὲν νεόδαρτον ἐθήμονος ἔγκυον οἴνου
αὐχενίῳ ζωστῆρι περίπλοκον ἀσκὸν ἀείρων,
δεξιτερῇ δὲ κύπελλον· ἐκυκλώσαντο δὲ Βάκχαι
γηραλέον σκαίροντα ποδῶν ἑτεραλκέι ταρσῷ,
120οἷα πεσεῖν μέλλοντα τινασσομένοιο καρήνου,
οὔ ποτε πεπτηῶτα. μεθυσφαλέες δὲ καὶ αὐτοὶ
ἀμφίπολοι καὶ δμῶες ἐβακχεύοντο χορείῃ,
γευσάμενοι πρώτιστον ἀήθεος ἡδέος οἴνου.
καὶ Σταφύλου βασιλῆος ἀριστώδινα γυναῖκα
125Βακχιὰς ἀμπελόεσσα Μέθην ἐμέθυσεν ἐέρση·
ἡ δὲ καρηβαρέουσα πιεῖν πάλιν ᾔτεε Βάκχας, [p. 72]
οἰνοδόκον κρητῆρα περισκαίρουσα Λυαίου·
καὶ κεφαλὴν ἐλέλιζε μετήλυδα δίζυγι παλμῷ,
ὤμῳ ἐπικλίνουσα κόμην ἑτεραλκέι ῥιπῇ
130ἄστατος, ἔνθα καὶ ἔνθα παλίντροπος· ἀμφὶ δὲ γαίῃ
πυκνὰ πεσεῖν μέλλουσαν ὀλισθηροῖσι πεδίλοις
θυιάδα χερσὶ λαβοῦσα Μέθην ὠρθώσατο Βάκχη.
καὶ Στάφυλος μεμέθυστο· φιλακρήτῳ δὲ κυπέλλῳ
βότρυος οἰνωθέντος ἐφοινίσσοντο παρειαί·
135καὶ πάις ἀρτιγένειος ἅμα Σταφύλῳ γενετῆρι
ἀπλεκέας πλοκαμῖδας ἀήθεϊ δήσατο κισσῷ
μιτρώσας στεφανηδόν· ἐπ᾽ ἴχνεσι δ᾽ ἴχνος ἀμείβων
ποσσὶν ὁμοζήλοισιν ἕλιξ ὠρχήσατο Βότρυς,
δεξιὸν ἐκ λαιοῖο μετήλυδα ταρσὸν ἑλίσσων·
140καὶ Στάφυλος σκίρτησε ποδῶν βητάρμονι παλμῷ,
καμπύλον ἴχνος ἄγων τροχαλῷ κυκλούμενον ὁλκῷ,
βότρυος ὀρχηστῆρος ἐπ᾽ αὐχένι πῆχυν ἐρείσας·
καὶ ποτὸν εὐφήμησε χοροπλεκέος Διονύσου
ἄστατος, ἔνθα καὶ ἔνθα καθειμένα βόστρυχα σείων
145ὤμῳ ἐπαΐσσοντα· μέθη δ᾽ ἐχόρευε καὶ αὐτή.
πῆχυν ἐπικλίνουσα καὶ υἱέι καί παρακοίτῃ.
μεσσατίη Σταφύλου καὶ Βότρυος· ἧ δὲ νοῆσαι
τερπωλὴν τριέλικτον ὁμοπλέκτοιο χορείης.
καὶ Πίθος ὠμογέρων, πολιὴν ἀνέμοισι τινάσσων,
150χεύματος ἡδυπότοιο βεβυσμένος ἄχρις ὀδόντων
οἰνοβαρὴς ἐχόρευε, μεθυσφαλὲς ἴχνος ἑλίσσων·
καὶ γλυκεραῖς λιβάδεσσιν ἐρευγομένων ἀπὸ λαιμῶν
ξανθὴν ἀφριόωσαν ἑὴν λεύκαινεν ὑπήνην.
καὶ πίον εἰς ὅλον ἦμαρ· ἀφυσσομένων δὲ κυπέλλων
155ἑσπερίην χθόνα πᾶσαν ὑπόσκιος ἔσκεπεν ὄρφνη
ἀκροκελαινιόωσα, καὶ αἰόλα φέγγεϊ λεπτῷ [p. 74]
ἄστρα καταυγάζων ἐμελαίνετο δίχροος ἀήρ,
δυομένου Φαέθοντος ὑπὸ σκιοειδέι κώνῳ,
βαιὸν ὀπισθοκέλευθον ἔχων ἔτι λείψανον Ἠοῦς·
160καὶ ζόφον ἐχλαίνωσεν ἑῷ χροῒ σιγαλέη νὺξ
οὐρανὸν ἀστερόεντι διαγράψασα χιτῶνι.
οἱ δὲ μετὰ κρητῆρα μέθης, μετὰ δεῖπνα τραπέζης
βότρυς ὁμοῦ γενετῆρι καὶ οἰνοχύτῳ Διονύσῳ
κεκριμένοι στοιχηδὸν ἐυστρώτων ἐπὶ λέκτρων
165ὕπνου δῶρον ἕλοντο καὶ ὡμίλησαν ὀνείροις.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ ῥοδέοις ἀμαρύγμασιν ἅγγελος Ἠοῦς
ἀκροφαὴς ἐχάραξε λιπόσκιον ὄρθρος ὀμίχλην,
εὐχαίτης τότε Βάκχος ἑώιος ἄνθορεν εὐνῆς,
ἐλπίδι νικαίῃ δεδονημένος· ἐννύχιος γὰρ
170Ἰνδῴην ἐδάιζε γονὴν κισσώδεϊ θύρσῳ,
ὑπναλέης μεθέπων ἀπατήλιον εἰκόνα χάρμης.
καὶ κτύπον εἰσαΐων Σατύρων καὶ δοῦπον ἀκόντων
φλοῖσβον ὀνειρείης ἀπεσείσατο δηιοτῆτος,
ὕπνον ἀποσκεδάσας πολεμήιον· εἶχε δὲ θυμῷ
175μαντιπόλου φόβον αἰνὸν ἀπειλητῆρος ὀνείρου·
μιμηλῆς γὰρ ὄπωπε μάχης ἴνδαλμα Λυκούργου
ἐσσομένων προκέλευθον, ὅτι θρασὺς ἔνδοθι λόχμης
δύσμαχος ἐκ σκοπέλοιο λέων λυσσώδεϊ λαιμῷ
Βάκχον ἔτι σκαίροντα καὶ οὐ ψαύοντα σιδήρου
180εἰς φόβον ἐπτοίησε, καὶ ἤλασεν ἄχρι θαλάσσης
κρυπτόμενον πελάγεσσι, πεφυζότα θηρὸς ἀπειλήν·
καὶ φόβον ἄλλον ὄπωπε, λέων θρασὺς ὅττι γυναῖκας
θυρσοφόρους ἐδίωκε, κεχηνότος ἀνθερεῶνος, [p. 76]
αἱμάσσων ὀνύχεσσι, χαρασσομένων δὲ γυναικῶν
185μύστιδος ὲκ παλάμης ἐκυλίνδετο θύσθλα κονίῃ,
κύμβαλα δ᾽ ὲν χθονὶ κεῖτο· μεταστρεφθεῖσα δὲ Βάκχη
δεσμὰ λεοντείοισιν ἐπεσφήκωσε γενείοις
σειρὴν ἀμπελόεσσαν ἐπισφίγξασα καρήνῳ,
ἀγχονίῳ δὲ λέοντος ἐπέπλεκεν αὐχένα δεσμῷ·
190θηρὶ δὲ θῆλυς ὅμιλος ἐπέδραμεν ἄλλος ἐπ᾽ ἄλλῳ,
καὶ βλοσυροὺς ἐχάραξε πόδας καὶ χεῖρας ἀκάνθαις·
καὶ μόγις εἱλικόεντι περιζωσθέντα κορύμβῳ
Ἄρτεμις ἐζώγρησεν· ἀπ᾽ αἰθερίοιο δὲ κόλπου
ἀστεροπὴ πυρόεσσα καταΐξασα προσώπου
195θῆρα παλινδίνητον ἐθήκατο τυφλὸν ὁδίτην.
τοῖον ὄναρ Διόνυσος ἐσέδρακεν· ἐκ λεχέων δὲ
ὀρθὸς ἐὼν ἔνδυνε φόνῳ πεπαλαγμένον Ἰνδῶν
χάλκεον ἀστερόεντα κατὰ στέρνοιο χιτῶνα,
καὶ σκολιῷ μίτρωσε κόμην ὀφιώδεϊ δεσμῷ,
200καὶ πόδας ἐσφήκωσεν ἐρευθιόωντι κοθόρνῳ,
χειρὶ δὲ θύρσον ἄειρε, φιλάνθεμον ἔγχος Ἐνυοῦς·
καὶ Σάτυρον κίκλησκεν ὀπάονα. θεσπεσίην δὲ
Βακχείων στομάτων ἀίων ἀντίκτυπον ἠχὼ
κοίρανος ἔγρετο Βότρυς, ἑὸν δ᾽ ἔνδυνε χιτῶνα·
205καὶ Πίον ὑπνώοντα ... μέθη δ᾽ ὡς ἔκλυε φωνῆς,
κρᾶτα μόγις κούφιζε, βαρυνομένου δὲ καρήνου
ὀκναλέη πάλιν εὗδε· καὶ ὄρθριον εἰσέτι νύμφη
μίμνεν ἀμεργομένη γλυκερώτερον ὕπνον ὀπωπαῖς,
ὀψὲ λέκτρον ἔλειπεν ἑῷ βραδυπειθέι ταρσῷ.
210καὶ Στάφυλος φιλόβοτρυς ἐφωμάρτησε Λυαίῳ
εἰς ὁδὸν ἐσσυμένῳ ξεινήια δῶρα τιταίνων,
χρύσεον ἀμφιφορῆα σὺν ἀργυρέοισι κυπέλλοις,
οἷς πάρος αἰὲν ἔπινεν ἀμελγομένων γλάγος αἰγῶν· [p. 78]
καὶ πόρε ποικίλα πέπλα, τά περ παρὰ Τίγριδος ὕδωρ
215νήματι λεπταλέῳ τεχνήσατο Περσὶς Ἀράχνη.
καὶ Βρομίῳ πολύδωρος ἅναξ ἐφθέγξατο φωνήν·
‘
μάρναό μοι, Διόνυσε, καὶ ἄξια ῥέζε τοκῆος·
δεῖξον, ὅτι Κρονίδαο φέρεις γένος· ἀρτιθαλὴς γὰρ
γηγενέας Τιτῆνας ἀπεστυφέλιξεν Ὀλύμπου
220σὸς γενέτης ἔτι κοῦρος· ἐπείγεο καὶ σὺ κυδοιμῷ
γηγενέων ὑπέροπλον ἀιστῶσαι γένος Ἰνδῶν.
μέμνημαί τινα μῦθον, ὃν ἡμετέρῳ γενετῆρι
Ἀσσύριός ποτε Βῆλος, ἐμῆς πολιοῦχος ἀρούρης,
πατροπάτωρ ἐμὸς εἶπεν, ἐγὼ δέ σοι αὐτὸς ἐνίψω·
κουφίζων Κρόνος ὑγρὸς ἀμερσιγάμου γένυν ἅρπης,
225ὁππότε μητρῴῃσιν ἐπεσσυμένοιο χαμεύναις
τάμνεν ἀνυμφεύτων στάχυν ἄρσενα πατρὸς ἀρότρων.
Τιτήνων προκέλευθος, ἐμάρνατο σεῖο τοκῆι,
καὶ Κρόνος εὐρυγένειος ἀνερρίπιζεν Ἐνυὼ
230ἔγχεα παχνήεντα κατὰ Κρονίωνος ἰάλλων,
ψυχρὸν ἀκοντίζων διερὸν βέλος· ὀξυτενεῖς δὲ
ἠερόθεν πέμποντο χαλαζήεντες ὀιστοί.
καὶ πλέον Ἠελίοιο κορύσσετο πυρσοφόρος Ζεὺς
θερμοτέρῳ σπινθῆρι λύων πετρούμενον ὕδωρ
235ὠμοβόρους δὲ λέοντας ἐπὶ κλόνον Ἰνδὸν ἱμάσσων,
μὴ τρομέοις ἐλέφαντας, ἐπεὶ τεὸς ὑψιμέδων Ζεὺς
Κάμπην ὑψικάρηνον ἀπηλοίησε κεραυνῷ,
ἧς σκολιὸν πολύμορφον ὅλον δέμας· ἀλλοφυῆ γὰρ [p. 80]
λοξὴν αὐτοέλικτον ἀνερρίπιζον Ἐνυὼ
240χίλιοι ἑρπηστῆρες ἐχιδναίων ἀπὸ ταρσῶν
ἰὸν ἐρευγομένων δολιχόσκιον· ἀμφὶ δὲ δειρὴν
ἤνθεε πεντήκοντα καρήατα ποικίλα θηρῶν·
καὶ τὰ μὲν ἐβρυχᾶτο λεοντείοισι καρήνοις
Σφιγγὸς ἀσημάντοιο τύπῳ βλοσυροῖο προσώπου,
245ἄλλα δὲ καπρείων ἀνεκήκιεν ἀφρὸν ὀδόντων,
συμφερτῇ δὲ φάλαγγι πολυσκυλάκων κεφαλάων
Σκύλλης ἰσοτέλεστον ἔην μίμημα προσώπου·
καὶ χροῒ μεσσατίῳ διφυὴς ἀνεφαίνετο νύμφη
ἰοβόλοις κομόωσα δρακοντείοισι κορύμβοις·
250τῆς μὲν ἐπὶ στέρνοισιν ἐς ἀκροτάτην πτύχα μηρῶν
κητείαις φολίδεσσι νόθη τρηχύνετο μορφὴ
ὑψιτενής· ὄνυχες δὲ πολυσπερέων παλαμάων
λοξὸν ἐδοχμώσαντο τύπον γαμψώνυχος ἅρπης·
ἐξ ὑπάτου δὲ τένοντος ἀμαιμακέτων διὰ νώτων
255σκορπίος αὐτοέλικτος ἐπήορος αὐχένος οὐρῇ
εἷρπε χαλαζήεντι τεθηγμένος ὀξέι κέντρῳ.
τοίη ποικιλόμορφος ἕλιξ κουφίζετο Κάμπη,
καὶ χθόνα δινεύουσα καὶ ἠέρα καὶ βυθὸν ἅλμης
ἵπτατο κυανέων πτερύγων ἑτερόζυγι παλμῷ,
260λαίλαπας αἰθύσσουσα καὶ ὁπλίζουσα θυέλλας,
νύμφη Ταρταρίη μελανόπτερος· ἐκ βλεφάρων δὲ
τηλεπόρους σπινθῆρας ἀνήρυγε φοιταλέη φλόξ.
ἀλλὰ τόσην κτάνε θῆρα πατὴρ τεὸς αἰθέριος Ζεύς,
καὶ Κρονίην νίκησεν ἐχιδνήεσσαν Ἐνυώ.
265γίνεο καὶ σὺ τοκῆι πανείκελος, ὄφρα καὶ αὐτὸν
γηγενέων ὀλετῆρα μετὰ Κρονίδην σὲ καλέσσω,
δήιον ἀμήσαντα χαμαιγενέων στάχυν Ἰνδῶν.
σοὶ μόθος οὗτος ἔοικεν ὁμοίιος· ἀρχέγονον γὰρ
σὸς γενέτης Κρονίοιο προασπιστῆρα κυδοιμοῦ
270ἠλιβάτοις μελέεσσι κεκασμένον υἱὸν ἀρούρης [p. 82]
Ἰνδὸν ἀπεπρήνιξεν, ὅθεν γένος ἔλλαχον Ἰνδοι·
Ἰνδῷ σὸς γενέτης, σὺ δὲ μάρναο Δηριαδῆι.
γίνεό μοι καὶ Ἄρηι πανείκελος, ὅττι καὶ αὐτὸς
τηλίκον ἐπρήνιξε θεημάχον υἱὸν Ἐχίδνης,
275φρικτὸν ἀποπτύοντα δυσειδέος ἰὸν Ἐχίδνης,
ὃς λάχε διπλόον εἶδος ὁμόζυγον, ἔνδοθι λόχμης
μητρῴης δονέων ἑλικώδεα κύκλον ἀκάνθης·
τὸν Κρόνος ἄπλετον εἶχε καταιχμάζοντα κεραυνοῦ,
Αρεα συρίζοντα ποδῶν ὀφιώδεϊ ταρσῷ,
280ὁππότε κουφίζων παλάμας ὑπὲρ ἄντυγα μαζοῦ
Ζηνὶ τεῷ πολέμιζεν, ἐν ἠερίῃ δὲ κελεύθῳ
στοιχάδας ὑψιλόφῳ νεφέλας ἔστησε καρήνῳ,
καὶ σκολιαῖς ὄρνιθας ἐπιπλαγχθέντας ἐθείραις
πολλάκι συμμάρψας πολυχανδέι δαίνυτο λαιμῷ·
285τοῦτον ἀριστεύοντα τεὸς κτάνε σύγγονος Ἄρης.
Αρεος οὐ καλέω σε χερείονα· καὶ γὰρ ἐρίζοις
πᾶσι Διὸς τεκέεσσιν, ἐπεὶ φονίῳ σέο θύρσῳ
τόσσον ἀριστεύεις, ὅσσον δορὶ μάρναται Ἄρης,
καὶ τελέεις, ἅτε Φοῖβος, ἀέθλια, θηροφόνον δὲ
290υἱὸν ἐγὼ Διὸς ἄλλον ἐμῷ ξείνισσα μελάθρῳ·
χθιζὰ γὰρ εἰς ἐμὸν οἶκον ἐύπτερος ἤλυθε Περσεὺς
γείτονα Κωρυκίοιο διαυγέα Κύδνον ἐάσας,
ὡς σύ, φίλος, καὶ ἔφασκεν ἐπώνυμον ὠκέι ταρσῷ
ἀνδράσι πὰρ Κιλίκεσσι νεόκτιτον ἄστυ χαράξαι·
295ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἠέρταζεν ἀθηήτοιο. Μεδούσης
Γοργόνος ἄκρα κάρηνα σὺ δ᾽ οἴνοπα καρπὸν ἀείρεις, [p. 84]
ἄγγελον εὐφροσύνης, βροτέης ἐπίληθον ἀνίης·
Περσεὺς κῆτος ἔπεφνεν Ἐρυθραίῳ παρὰ πόντῳ,
καὶ σὺ κατεπρήνιξας Ἐρυθραίων γένος Ἰνδῶν.
300κτεῖνε δὲ Δηριάδην, ὡς ἔκτας Ἰνδὸν Ὀρόντην
κήτεος εἰναλίοιο κακώτερον· ἀχνυμένην μὲν
Περσεὺς Ἀνδρομέδην, σὺ δὲ ῥύεο μείζονι νίκῃ
πικρὰ βιαζομένην ἀδίκων ὑπὸ νεύμασιν Ἰνδῶν
παρθένον ἀστερόεσσαν, ὅπως ἕνα κῶμον ἀνάψω
305Γοργοφόνῳ Περσῆι καὶ Ἰνδοφόνῳ Διονύσῳ.
’
ὣς εἰπὼν παλίνορσος ἑῷ νόστησε μελάθρῳ
ἁβρὸς ἄναξ. Βρομίου ξεινηδόκος· εἰσαΐων δὲ
φθεγγομένου βασιλῆος ἐτέρπετο κέντορι μύθῳ
θυρσομανὴς Διόνυσος, ἐβακχεύθη δὲ κυδοιμῷ
310οὔασι θελγομένοισι μόθον πατρῷον ἀκούων·
καὶ Κρονίδην νείκεσσε, καὶ ἤθελε μείζονα νίκην
ἐσσομένην τριτάτην, διδύμην μετὰ φύλοπιν Ἰνδῶν,
ζῆλον ἔχων Κρονίδαο. Φερέσπονδον δὲ καλέσσας,
οὐρανίου κήρυκος ἀπόσπορον, εἴκελον αὔραις,
315Ἰφθίμης σοφὸν υἷα, φίλῳ προσπτύξατο μύθῳ·
‘ὦ τέκος Ἑρμάωνος, ἐμοὶ πεφιλημένε κῆρυξ,
τοῦτο μολὼν ἄγγειλον ἀγήνορι Δηριαδῆι·
‘κοίρανε, νόσφι μάχης ἢ δέχνυσο δῶρα Λυαίου,
ἢ Βρομίῳ πολέμιζε καὶ ἔσσεαι ἶσος Ὀρόντῃ.’’
320εἶπε· καὶ ὠκυπέδιλος ἀπὸ χθονὸς εἰς χθόνα βαίνων
ἠῴην ἐπὶ πέζαν ἀταρπιτὸν ἤνυσε κῆρυξ,
σκῆπτρον ἔχων γενετῆρος· ὁ δὲ χρυσέων ἐπὶ δίφρων
βότρυν ἀερτάζων φρενοτερπέα καρπὸν ὀπώρης
ποσσὶ πολυγνάμπτοισιν ἀπ᾽ ἄστεος ἄστεα βαίνων [p. 86]
325Ἀσσυρίην χθόνα πᾶσαν ἑῆς ἔπλησεν ὀπώρης,
ἀγρονόμοις ὀρέγων σταφυληκόμον ἄνθος ἀλωῆς.
ὄφρα μὲν ἀντολικοῖο παρὰ πτερὸν αἴθοπος Εὔρου
φοιταλέῳ Σύρον οὖδας ἐμέτρεεν οἴνοπι δίφρῳ,
τόφρα δὲ καὶ Σταφύλῳ μόρος ἔχραεν· ἐν δὲ μελάθρῳ
330δμῶες ἀνερρήξαντο κατὰ στέρνοιο χιτῶνα,
ἀμφίπολοι δ᾽ ἀλάλαζον· ἐφοινίσσοντο δὲ μαζοὶ
τυπτόμενοι παλάμῃσι· πολυθρήνων δὲ γυναικῶν
πενθαλέοις ὀνύχεσσι χαράσσετο κύκλα προσώπου.
ὀψὲ δὲ δὴ παλίνορσος ἐρισταφύλων ἐπὶ δίφρων
335νοστήσας Διόνυσος ἐδύσατο Βότρυος αὐλήν.
μνῆστιν ἔχων Σταφύλοιο φιλοστόργοιο τραπέζης·
καὶ Πίθον ὡς ἐνόησε κατηφιόωντι προσώπῳ,
πότμον ἑοῦ Σταφύλοιο σοφῇ μαντεύσατο σιγῇ
αὐτόματος· καλέσας δὲ Μέθην ἐξείρετο μύθῳ·
340‘εἰπέ, γύναι, τί παθοῦσα τεὴν ἠλλάξαο μορφήν;
αὐχμηρὴν ὁρόω σε, καἰ ἀστράπτουσαν ἐάσας·
τίς τεὸν ἔσβεσε κάλλος ἀθέσφατον; οὐκέτι πέμπεις
ἔμφυτον οἰνωπῇσι παρηίσι πορφύρεον πῦρ.
καὶ σύ, γέρον, μὴ κρύπτε, πόθεν τάδε δάκρυα χεύεις;
345τίς τάμεν, εὐρυγένειε, τεὸν πώγωνα κομήτην;
τίς πολιὴν ᾔσχυνε; τίς ἔσχισε σεῖο χιτῶνα;
καὶ σύ, φιλακρήτοιο Μέθης βλάστημα τεκούσης,
τέκνον ἐμοῦ Σταφύλοιο, πόθεν λάχες ἄτριχα κόρσην;
τίς φθόνος ἠμάλδυνε τεὴν ἑλικώδεα χαίτην;
350οὐ πλόκαμοι προχυθέντες ἐπ᾽ ἀργυφέων σέθεν ὤμων
ἀπλεκέες Τυρίοιο μύρου πέμπουσιν ἀυτμήν,
οὐκέτι βακχευθέντος ἀφ᾽ ὑμετέροιο καρήνου
μαρμαρυγὴν ῥοδόεσσαν ὀιστεύουσι παρειαί. [p. 88]
πῶς φορέεις τάδε πέπλα χυτῇ ῥυπόωντα κονίῃ;
355πῇ μοι ἔβη Τυρίης βασιλήια πέπλα θαλάσσης;
οὐκέτι γινώσκω σε μαραινομένοιο προσώπου.
πῇ Στάφυλος σκηπτοῦχος ἀνήλυθεν, ὄφρα νοήσω;
εἰπέ, τεὸν γενετῆρα τίς ἥρπασεν εἰς μίαν ὥρην;
γινώσκω σέο πῆμα, καὶ εἰ κρύπτειν μενεαίνεις·
360φωνῆς ὑμετέρης οὐ δεύομαι· αὐτόματοι γὰρ
σιγαλέον σέο πένθος ἀπαγγέλλουσιν ὀπωπαί·
γινώσκω σέο πῆμα, καὶ εἰ κρύπτειν μενεαίνεις·
δάκρυα σὰς ὀδύνας μαντεύεται, αὐσταλέοι δὲ
πότμον ἐμοῦ Σταφύλοιο τεοὶ βοόωσι χιτῶνες.
365ἐλπίδα δ᾽ ἡμετέρην φθόνος ἥρπασεν· ὠισάμην γὰρ
Ἰνδῴην μετὰ δῆριν ἅμα Σταφύλῳ βασιλῆι
χερσὶν ἀερτάζειν θαλαμηπόλον ἑσπέριον πῦρ,
βότρυος ἀγχιμάχοιο τελειομένων ὑμεναίων.’