Cod. Laur. 87, 16. Fol. 353. sqq. Επεξεργασία


Γνῶμαι Κασίας


Cod. Brit. Mus. Addit 10072., Fol. 93 sqq.



Δύο φιλούντῶν τὴν ἐν Χριστῶι φιλίαν
σασμός οὐκ ἔνεστιν, ἀλλ᾽ ἔρις μᾶλλον.
Φίλωι φιλοῦντι χαρίζου τὸ φιλεῖσθαι,
τῶι δ᾽ ἀγνώμονι εἰς κενὸν τὸ φιλεῖσθαι.
5 Μέγα τὸ μικρόν, ἂν ὁ φίλος εὐγνώμων·
τῶι δ᾽ ἀχαρίστωι σμικρότατὸν τὸ μέγα.
Εἰ θέλεις πάντως καὶ φιλεῖν καὶ φιλεῖσθαι,
τῶν ψιθυριστῶν καὶ φθονερῶν ἀπέχου.
Φίλος ἐν λύπαις συνὼν τοῖς φιλεστάτοις
10 ὕφεσιν εὗρε τῶν σφοδρῶν ἀλγηδόνων.
Φρόνιμον φίλον ὡς χρυσὸν κόλπωι βάλλε,
τὸν δ᾽ αὖ γε μωρὸν φεῦγε καθάπερ ὄφιν.
Φίλον φιλητὸς φιλοῦντα συναντήσας
γέγηθε λαμπρῶς ὥσπερ ὄγκον εὑρὼν χρυσίου.
15 Φίλος δ᾽ ὑψωθεὶς συνυψώσει τοὺς φίλους.
Κρεῖσσον δὲ πάντως καὶ χρυσοῦ καὶ μαργάρων
ἑσμὸς φιλούντων πρὸς φιλοῦντας γνησίως.
Φραγμὸς πέφυκεν ἡ τῶν φίλων ἀγάπη.
Πλοῦτος δ᾽ ἄχρηστος, ἐὰν μὴ φίλον ἔχηι.
20 Φίλος τὸν φίλον καὶ χώρα χώραν σώιζει.
Φίλων φιλούντων ἐν λύπαις ὁμιλίαι
ἡδύτεραι μέλιτος παντὸς καὶ ὄψου.
Φίλον γνήσιον δ᾽ ἡ περίστασις δείξει·
οὐ γὰρ ἀποστήσεται τοῦ φιλονμένου.
25 Φίλος λεγέσθω ὁ φιλῶν ἄνευ δόλου,
ὁ δ᾽ αὖ σὺν δόλωι οὐ φίλος, ἀλλ᾽ ἐχθρός σοι.
Πάντας δ᾽ ἀγάπα· μὴ θάρρει δὲ τοῖς πᾶσιν.
Γάλα καὶ μέλι συγγενῶν ὁμιλίαι.
Σύνεσις παίδων γερόντων ὁμιλίαι.
30 Ἀσκανδάλιστος βίος ἦ πλοῦτος μέγας.
Ὥσπερ σκοτεινὸς οἶκος οὐκ ἔχει τέρψιν,
οὕτως πέφυκεν ὁ πλοῦτος ἄνευ φίλων.
[Στοργὴ κολάκων ὡς γραπτὴ πανοπλία·
πλανῶσιν [γὰρ] ὑμᾶς ἡδοναῖς ἐπαινέται.
35 Ὥσπερ ἔχιδνα ῥήσσει τὴν τετοκυῖαν,
οὕτως ὁ φθόνος τὸν φθονοῦντα ῥηγνὑει.
Ἀρχὴ τοῦ φθόνου τῶν καλῶν εὐτυχία·
μηδὲν κερδαίνων ὁ φθόνος <ἀποκάμνει>.
Ἀνδρὸς φθονεροῦ μέμηνεν ἡ καρδία.
40 Ἔξελε πᾶς τις τοῦ φθόνου τὸ στοιχεῖον·
[τὸν] θάνατόν φημι· καὶ φέρει τοῦτον φθόνος·
πολλοῖς γὰρ συμβέβηκεν ἐκ φθόνου φόνος.
Φθόνε κάκιστε, τίς ὁ τεκών σε, φράσον,
καὶ τίς ὁ πατάσσων σε καὶ διαρρήσσων;
45 Ἐμὲ τέτοκε πάντως κενοδοξία,
πατάσσει δέ με φιλαδελφία δῆλον,
διχάζει δέ με θεοῦ φόβος εἰς τέλος
καὶ διαρρήσσει ταπείνωσις εἰς ἅπαν.
Φθονεῖν μὴ δῶς μοι, Χριστέ, μέχρι θανάτου,
50 τὸ δὲ φθονεῖσθαι δός μοι· ποθῶ γὰρ τοῦτο,
τὸ δὲ φθονεῖσθαι πάντως ἐν ἔργοις θείοις.
θυμὸς πέφυκε τῶν κακίστων τὸ πέρας·
θυμὸς οὐ τιμᾶι φιλίαν, οὐκ αἰδεῖται.
Πᾶς μνησίκακος καὶ φθονερὸς προδήλως·
55 γεννήτρια γὰρ μνησικακία φθόνου.
Πλουτῶν πλήθυνον τοὺς φίλους ἐκ τοῦ πλούτου,
ἵνα σου πτωχεύσαντος μὴ ἐκσπασθῶσιν.
Πλοῦτος ἐπικάλυμμα κακῶν μεγίστων,
ἡ δὲ πτωχεία πᾶσαν γυμνοῖ κακίαν.
60 Κρεῖσσον πτωχεύειν ἢ πλουτεῖν ἐξ ἀδίκων.
Πλοῦτον μὴ ζήτει, μηδ᾽ αὖ πάλιν πενίαν·
ὁ μὲν γὰρ τὸν νοῦν φυσιοῖ καὶ τὴν γνῶσιν,
ἡ δὲ τὴν λύπην ἀκατάπαυστον ἔχει.
Εὐημερῶν δ᾽ ἐκδέχου καὶ δυστυχίαν·
65 εἰς δυστυχίαν δ᾽ ἐμπεσὼν γενναίως φέρε.
Μόνος μονωθεὶς ὁ τὰς ὀδύνας ἔχων
διπλῆν ἔχει σκότωσιν καὶ ῥαιθυμίαν.
Μέγα φάρμακον τοῖς πενθοῦσιν ὑπάρχει
τῶν συναλγούντων τὸ δάκρυον καὶ ῥῆμα.
70 Βάσανον ἔχει τὴν ζωὴν ὁ ἐν λύπαις.
Εἰ τὸ φέρον σε φέρει, φέρου καὶ φέρε·
εἰ δὲ τὸ φέρον σε φέρει καὶ σὺ οὐ φέρεις,
σαυτὸν κακώσεις καὶ τὸ φέρον σε φέρει.
Πρὸς κέντρα μὴ λάκτιζε γυμνοῖς ποσί σου·
75 ἐπεὶ τὰ κέντρα μηδαμῶς καταβλάψας
σαυτὸν τρώσειας καὶ πόνον ὑποστήσηι.
Κρεῖσσον μόνωσις τῆς κακῆς συνουσίας.
Κρεῖσσον καὶ νόσος τῆς κακῆς εὐεξίας.
Κρεῖσσον ἀσθενεῖν ἡ κακῶς ὑγιαίνειν.
80 Κρεῖσσον σιωπᾶν ἢ λαλεῖν ἃ μὴ θέμις,
ἐκ σιωπῆς γὰρ οὐ κίνδυνος, οὐ μῶμος,
οὐ μετάμελος, οὐκ ἔγκλησις, οὐχ ὅρκος.
Μέγα τὸ κέρδος τῆς καλῆς συμμετρίας.
Εἰ μισεῖς τὸ ψέγεσθαι, τινὰ μὴ ψέξηις.
85 Μισῶ φονέα κρίνοντα τὸν θυμώδη.
Μισῶ τὸν μοιχόν, ὅταν κρίνηι τὸν πόρνον
Μισῶ τὸν μωρὸν φιλοσοφεῖν δοκοῦντα.
Μισῶ χρεώστην ἀμερίμνως ὑπνοῦντα.
Μισῶ κολοβὸν μακρὸν ἐξουθενοῦντα.
90 Μισῶ σιωπήν, ὅτε καιρὸς τοῦ λέγειν.
Μισῶ μὴ ζητούμενον καὶ προσμολοῦντα.
Μισῶ τὸν διδάσκοντα μηδέν εἰδότα.
Ἀνὴρ φαλακρὸς καὶ κωφὸς καὶ μονόχειρ,
μογγίλαλός τε καὶ κολοβὸς καὶ μέλας,
95 λοξὸς τοῖς ποσὶ καὶ τοῖς ὄμμασιν ἅμα
ὑβρισθεὶς παρά τινος μοιχοῦ καὶ πόρνου,
μεθυστοῦ, κλέπτου καὶ ψεύστου καὶ φονέως
περὶ τῶν αὐτῶι συμβεβηκότων ἔφη·
Ἐγὼ μὲν οὐκ αἴτιος τῶν συμβαμάτων·
100 οὐ γὰρ θέλων πέφνυκα τοιοῦτος ὅλως·
σὺ δὲ τῶν σαυτοῦ παραίτιος πταισμάτῶν
ἅπερ γὰρ οὐκ ἔλαβες παρὰ τὸν πλάστου,
ταῦτα καὶ ποιεῖς καὶ φέρεις καὶ βαστάζεις.
Ἀνὴρ ἀληθὴς ἐκφεύγει πάντως ὅρκον.
105 Ἀνδρὸς ἀληθοῦς ὁ λόγος ὥσπερ ὅρκος·
ἄνδρὸς δὲ φαύλου καὶ τὸ ψεῦδος μεθ᾽ ὅρκου.
Πᾶς πολύορκος εἰς ψευδορκίαν πίπτει.
Κακὸν ὀμόσαι, χεῖρον | ἐπιορκῆσαι.
Χρὴ παντάπασι φυλάττεσθαι τὸν ὅρκον.
110 Πᾶς φιλόνεικος πληθύνει καὶ τοὺς ὅρκους·
πᾶς φιλόνεικος καὶ θυμὸν συνεισφέρει.
Ἐν δ᾽ ἀμφιβόλοις νεύει πᾶς τις ἐχέφρων.
[καὶ φεύγει πάμπαν τοὺς ἐχθραίνοντας μάτονς.
Φειδωλὸς ἰδὼν τὸν φίλον ἀπεκρύβη
115 καὶ τοὺς οἰκέτας τὸ ψεύδεσθαι διδάσκει.
Φεύγει φειδωλὸς συμπόσια τῶν φίλων.
Φειδωλὸς ἅπας φίλους πτωχοὺς βαρεῖται.
Ἀνὴρ στοχαστὴς μάντις ἄριστός ἐστιν·
τεκμαίρεται κινδύνους ἐκ τῶν πραγμάτων.
120 [Εὑρὼν δυστυχὴς χρυσίον εἷλε τοῦτο
καὶ γέγονε κίνδυνος ἐκ τούτου τούτωι·
ὁ δ᾽ εὐτυχής, κἂν ὄφιν εὕρηι ζῶντα,
εἰς ὄφελος γίνεται τούτωι καὶ κέρδος.
Σπάνιόν ἐστι τοῦ ἀγαθοῦ ἡ κτήσις,
125 τοῦ δ᾽ αὖ γε κακοῦ λίαν εὐχερέστατη.
Δυστυχὴς ἅπας ἐν πᾶσι κονδυλίζει,
τῶι δ᾽ εὐτυχεῖ πέφυκεν εὐθὺ τὰ πάντα.
Οὐκ ἔστι μωρῶι φάρμακον τὸ καθόλου
ουδὲ <καὶ> βοήθεια πλὴν τοῦ θανάτου.
130 μωρὸς τιμηθεὶς κατεπαίρεται πάντων,
ἐπαινεθεὶς δὲ θρασύνεται <καὶ> πλέον.
ὡς γὰρ ἄπορον κάμψαι κίονα μέγαν,
οὕτως οὐδ᾽ ἄνθρωπον μωρὸν μεταποιεῖς.
Αἱρετώτερον φρονίμοις συνδιάγειν
135 ἤπερ πλουσίοις μωροῖς καὶ ἀπαιδεύτοις.
Γνῶσις ἐν μωρῶι πάλιν ἄλλη μωρία·
γνῶσις ἐν μωρῶι κώδων ἐν ῥινὶ χοίρου.
Δεινὸν τὸν μωρὸν γνώσεὡς τι μετέχειν·
ἢν <δὲ> καὶ δόξης, δεινότατον εἰς ἅπαν·
140 ἢν δὲ καὶ νέος ὁ μωρὸς καὶ δυνάστης,
παπαῖ καὶ ἰώ, φεῦ καὶ οὐαὶ καὶ πόποι.
Οἴμοι, κύριε, μωροῦ σοφιζομένου·
ποῦ τις τράποιτο; ποῦ βλέψοι; πῶς ὑποίσοι;
Μωρὸς πάντως πέφυκε περισσοπράκτωρ·
145 μωρὸς βαλὼν πέδιλα πανταχοῦ τρέχει.
Κρεῖσσόν σοι, μωρέ, πάμπαν μὴ γεννηθῆναι
ἢ γεννηθέντα τῆι γῆι μὴ βηματίσαι.
Περιστάσεσιν ἐμπίπτων μὴ ἐκλύου·
πάντως γὰρ οὐδὲν θεοῦ πάθοιμεν δίχα.
150 Ὑβριζόμενος καὶ τὰ ἶσα μὴ λέγων
σοφὸς δειχθήσηι καὶ φρόνιμος εἰς ἄγαν.
Ἀνὴρ φρόνιμος ἐπικρατὴς ἀφρόνων,
αὐτοκράτωρ δὲ τῶν παθῶν ὁ τοιοῦτος.
Ἀνὴρ ὑψαύχην μισητὸς τοῖς ὁρῶσιν,
155 ἐπέραστος δὲ τοῖς πᾶσι ταπεινόφρων.
Ἀπαιδευσίας μήτηρ ἡ παρρησία·
παρρησία λέγεται παρὰ τὸ ἶσον·
πέρα γάρ ἐστι τοῦ ἴσου καὶ τοῦ μέτρου.
Ἤνεγκέ μοί τι κέρδος ἡ δυσπραξία,
160 ὥσπερ τὸν χρυσὸν ἐν πυρὶ δοκιμάζεις.


Cod. Laur. 87, 16. Fol. 353. sqq. Επεξεργασία


Γνῶμαι Κασσίας


Cod. Laur. 87, 16. Fol. 353. sqq.


Φύσις πονηρὰ χρηστὸν ἦθος οὐ τίκτει.
Κρεῖσσον ἀληθῶς ἐπιφυλλὶς δικαίου
ἤπερ τρυγητὸς ἀσεβῶν παρανόμων.
Δεινὸν τὸν μωρὸν γνώσεως συμμετέχειν·
5 ἂν δὲ καὶ δόξης, δεινότατὸν εἰς ἅπαν·
ἂν δὲ καὶ νέος καὶ μωρὸς καὶ δυνάστης,
παπαῖ καὶ ἰού, φεῦ καὶ οὐαὶ καὶ πόποι.
Κρεῖσσον τῶι μωρῶι πάμπαν μὴ γεγεννῆσθαι
ἢ γεννηθέντα τῆι γῆι μὴ βηματίσαι,
10 ἀλλὰ συντόμως Ἅιδηι παραπεμψθῆναι.
Κρεῖσσον ἡττᾶσθαι τοῦ νικᾶν ἀπεικότως.
Κρεῖσσον ὀλίγον καλὸν ἐξ εὐνομίας
ἢ τὸ πολλοστὸν ἀπὸ παρανομίας.
Κακοῖς συνεῖναι πάμπαν οὐκ ἐξισχύει
15 ὁ κεκτημένος μισοπόνηρον γνώμην.
Ἐνεργείαι μὲν τῶν πονηρῶν δαιμόνων,
τῆι τοῦ θεοῦ δὲ πάντως παραχωρήσει
κακοποιοῦσιν οἱ κακοὶ τοὺς βελτίους
πρὸς τὸ δειχθῆναι τούτους εὐριζοτέρους.
20 Μωροῖς φρόνιμος συνδιάγειν οὐ σθένει·
ἀτονήσει γὰρ τῆι τούτων ἀντιθέσει,
ἢ πῶς τὴν τούτων θρασύτητα νικήσοι;
Αἱρετώτερον φρονίμοις συμπτωχεύειν
ἤπερ συμπλουτεῖν μωροῖς καὶ ἀπαιδεύτοις.
25 καὶ μοὶ δοίη γε Χριστός συγκάκουχεῖσθαι
φρονίμοις ἀνδράσι τε καὶ σοφωτάτοις
ἤπερ συνευφραίνεσθαι μωροῖς ἀλόγοις.
Τῆς λ<αθροβού>λ<ου> κρείττῶν ἀγάπης μάχη·
φυλάττεται γὰρ πᾶς τις ἐκ τῆς δευτέρας,
30 εἰς δὲ τὴν πρώτην πλανηθεὶς.
Πᾶν τὸ βιασθὲν τάχος ἐκκλίνει πάλιν,
τὸ δ᾽ αὖ φυσικὸν καὶ μόνιμον ὑπάρχει.
Τῶν Ἀρμενίων τὸ δεινότατον γένος
ὕπουλόν ἐστι καὶ φαυλῶδες εἰς ἄγαν,
35 μανιῶδες τε καὶ τρεπτὸν καὶ βασκαῖνον,
πεφυσιωμένον πάμπλειστα καὶ δόλου πλῆρες·
εἶπέ τις οοφὸς περὶ τούτων εἰκότως·
Ἀρμένιοι φαῦλοι μέν, κἂν ἀδοξῶσι,
φαυλότεροι δὲ γίνονται δοξασθέντες,
40 πλουτήσαντες δὲ φαυλότατοι καθόλου,
ὑπερπλουτισθέντες <δὲ> καὶ τιμηθέντες
φαυλεπιφαυλότατοι δείκνυνται πᾶσι.
Γυνὴ μοχθηρὰ καὶ φίλεργος καὶ οώφρων
τὴν δυστυχίαν νενίκηκε προδήλως·
46 γυνὴ δὲ νωθρὰ καὶ μίσεργος καὶ φαύλη
τὴν κακὴν ὄντως ἐπεσπάσατο μοῖραν.
Ῥανίδα τύχης εἰκότως αἱρετέον
ἢ κάλλος μορφῆς ἄγαν ἐξηιρημένον.
Χάριν κεκτῆσθαι κρεῖττον παρὰ κυρίου
50 ἤπερ ἀχαρίτωτον κάλλος καὶ πλοῦτον.
Κάλλος πέφυκεν εὔχροια πρὸ τῶν ὅλων,
ἔπειτα μερῶν καὶ μελῶν συμμετρία.
ῦλον γυναικῶν ὑπερισχύει πάντων·
καὶ μάρτυς Ἔσδρας μετὰ τῆς ἀληθείας.
55 Κακὸν ἡ γυνὴ κἂν ὡραία τῶι κάλλει·
τὸ γὰρ κάλλος κέκτηται παραμυθίαν·
εἰ δ᾽ αὖ δυσειδὴς καὶ κακότροπος εἴη,
διπλοῦν τὸ κακὸν παραμυθίας ἄτερ.
Μέτριον κακὸν γυνὴ φαιδρὰ τῆι θέαι,
60 Όμως παρηγόρημα τὸ κάλλος ἔχει·
εἰ δ᾽ αὖ καὶ γυνὴ καὶ δύσμορφος ὑπάρχοι,
φεῦ τῆς συμφορᾶς, φεῦ κακῆς εἱμαρμένης.
Ῥάιδιόν ἐστι τὸ κακὸν τοῦ βελτίου·
τὸ γὰρ ἀγαθὸν ἔοικεν ἀναφόρωι,
65 τὸ δ᾽ αὖ πονηρὸν οἷον τῶι κατηφόρωι·
καὶ πᾶς τις οἶδε, πόσον κατωφορίζειν
εὐκοπώτερον ἤπερ ἀναφορίζειν.
Ποθεῖς ἐπαίνους· ἐπαινετέα πρᾶττε!
Ὁ πλοῦτὸν ἔχων καὶ μὴ διδοὺς ἐτέρωι,
70 ἐν οἷς εὐτυχεῖ, δυστυχεῖ δηλονότι
εἰς ψυχικὸν φυλάττων ὄλεθρον τοῦτον,
ὁ δ᾽ αὖ πενίαν εὐχαριστίαι φέρων
δυστυχῶν εὐτύχησεν εἰς τὸν αἰῶνα.
Τῆς αὐτῆς περὶ μοναχῶν.
Μοναχός ἐστιν ἐαuτὸν μόνον ἔχων.
75 Μοναχός ἐστι μονολόγιστος βίος.
Μοναχὸς ἔχων βιωτικὰς φροντίδας
οὗτος πολλοστός, οὐ μοναχὸς κεκλήσθω.
Μοναχοῦ βίος κουφότερος ὀρνέου.
Μοναχοῦ βίος περιεργίας ἄνευ.
80 Μοναχοῦ βίος εἰρηνικὸς διόλου.
Μοναχοῦ βίος ἀτάραχος καθάπαξ.
Μοναχοῦ βίος ἡσύχιος διόλου.
Μοναχός ἐστι πεπαιδευμένη γλῶττα.
Μοναχός ἐοτι μὴ πλανώμενον ὄμμα.
85 Μοναχός ἐστι νοῦς κατεστηριγμένος.
Μοναχός ἐστιν ἀπαράνοικτος θύρα.
Μοναχός ἐστι στηριγμὸς ἀστηρίκτων.
Μοναχός ἐστι καθίστορον βιβλίον
δεικνύον ὁμοῦ τοὺς τύπους καὶ διδάσκον.
90 Βίος μοναστοῦ λύχνος φαίνων τοῖς πᾶσι.
Βίος <μονα>στοῦ ὁδηγὸς πλανωμένων.
Βίος μοναστοῦ φυγαδευτὴς δαιμόνων.
Βίος μοναστοῦ θερα<π>ευτὴς ἀγγέλων.
Βίος μοναστοῦ πρός δόξαν θεοῦ μόνου.
95 Τάξις ἀρίστη τοῦ παντὸς ἀρχομένου
<καὶ> τελειοῦντος πᾶν ἔργον τε καὶ ῥῆμα
θεὸν ποιεῖσθαι τὴν ἀρχὴν καὶ τὸ τέλος.